Özet:

Batılı devletlerin diğer toplumların medeniyet kuramayacaklarına dair ileri sürdükleri tezlere karşılık Osmanlı aydınları medeniyetin ilk defa Şark’ta ortaya çıktığını ve İslam medeniyetinin daima var olduğunu ifade eden tezler öne sürmüşlerdir. 1870’li yılların sonlarına doğru İslam medeniyeti kavramı yaygınlık kazanmaya başlamış, özellikle 20. yüzyılın başlarında İslam medeniyetini Batı medeniyetiyle karşılaştıran, İslam medeniyetinin Batı medeniyetinden daha köklü esaslara dayandığını savunan birçok eser kaleme alınmıştır. Kaleme alınan bu eserlerden biri de Cumhuriyet döneminin İlk İstanbul Müftüsü Mehmet Fehmi Efendi tarafından kaleme alınan Medeniyet İslamiyet’le Olur adlı eserdir. Mehmet Fehmi Efendi eserinde medeniyetin oluşumunu “insan unsuru” açısından ele almaktadır. Eser Osmanlı döneminde müderrislik ve idarecilik yapan dini eserleri inceleme kurulu azalığında bulunan, Cumhuriyetin ilanından sonra da ilk İstanbul müftülüğü görevine getirilen bir âlimin kaleminden medeniyet tasavvurunu bize sunması bakımından önemlidir. Bu çalışmada Medeniyet İslamiyet’le Olur eserinden hareketle Mehmet Fehmi Efendi’nin medeniyet tasavvuru ortaya konulmaya çalışılmış, eserin Latin harflerine çevirisi çalışmanın sonuna eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler: