Özet:

Çeltik, ülkemizde fazla miktarda tarımı yapılan ve artıkları çevre için sorun teşkil eden bir tarım ürünüdür. Bu artıkların zengin silika ve karbon içeriği birçok alanda kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada, çeltik artıklarından karbon malzemesinin hazırlanması ve boyar madde adsorpsiyonunda kullanılması amaçlanmıştır. Çalışmada, karbon esaslı malzemeler (C-CTAB, K-CTAB, C-P123, K-P123), ham çeltik (C) ve çeltik külünün (K) iki farklı yüzey aktif madde olan setil trimetil amonyum bromür (CTAB) ve triblok kopolimer Pluronic (P123) ile modifiye edilmesiyle hazırlanmıştır. Hazırlanan karbon esaslı malzemeler atık sulardan boyar madde giderimi amacıyla Asit Viyolet 90 (AV 90) boyar maddesinin giderimi için test edilmiştir. Bu çalışmada, hazırlanan malzemeler için XRF, FT-IR, SEM-EDS, N2 adsorpsiyon-desorpsiyon ve zeta potansiyeli analizleri yapılmıştır. Bu analizler sonucunda, K-CTAB malzemesi için ortalama gözenek çapı 3,8 nm, toplam gözenek hacmi 0,26 cm3/g, BET yüzey alanı 180 m2/g bulunmuştur. Çalışılan bütün malzemelerde en yüksek boyar madde giderimi pH 2’de elde edilmiştir. K-CTAB sorbenti çalışılan tüm pH değerlerinde %95’ın üzerinde boyar madde giderimi sergilemiştir. Deneysel verilerin Langmuir, Freundlich ve Temkin izoterm modelleri ile uyumlu olması adsorpsiyonun tek ve çok tabakalı homojen ve heterojen yüzeylerde gerçekleştiğini göstermektedir. Sonuç olarak çeltik artıklarının atık sulardan boyar madde gidermek amacıyla sorbent geliştirilmesinde etkin olarak değerlendirilebileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: