Citation Number
1
Views
13
Downloands
9
Bir dildeki söz varlığının genişliği ve söz yapım yollarının işlevselliği o dilin anlam üretme kabiliyetini göstermesi açısından önemlidir. Sözcük üretim imkânları geniş olan diller, kavramlara karşılık üretmekte çok fazla zorlanmaz. Türkçe, sondan eklemeli yapısıyla sözcük türetme konusunda sınırsız seçeneğe sahip bir dildir. Çalışmanın konusunu teşkil eden Harezm Türkçesi (11-12.yy.); Oğuz, Kıpçak ve diğer yerli halkların Harezm bölgesinde birlikte yaşayarak kaynaşmasıyla meydana getirdikleri karma özellikte bir yapı arz eder. Karahanlı Türkçesi ile Çağatay Türkçesi arasında bir geçiş niteliği taşıyan dönem eserlerindeki söz varlığı ve sözcük türetmede kullanılan yapısal unsurlar da bu etnik kaynaşmadan dolayı çeşitlilikler gösterir. Bu karma yapının belirlenmesinde yapısal biçimlerin kullanımı dikkat çeker. Eski Türkçeden itibaren işlek olarak kullanılan –A eki Harezm Türkçesi eserlerinde sözcük türetmede yararlanılan eklerdendir. Tek şekilli ve çok işlevli bir ek olan –A, yapım eki görevinde adlaştırma ve eylemleştirme eki olarak isimlerden isim ve fiil; fiillerden yine fiil ve isim türetir. Kimi zaman türetim ekleri cümlelerde türetim işlevi dışında farklı çekim görevleri ile de kullanılırlar. -A eki de isim soylu sözcüklere eklenerek onların cümlelerde diğer sözcüklerle ilişki kurmasını sağladığında ve fiil kök ya da gövdelerine eklenerek cümlelere tasarlama anlamı kattığında çekim eki işlevi görür. Çalışmada Harezm Türkçesinde tek şekilli ve çok işlevli bir ek olan -A eki işlevleri yönünden incelenerek Türkçenin sınırlı biçimlerle sınırsız anlam ifade etme yeterliliği gösterilmeye çalışılmıştır.
The vocabulary repository in any language and the functionality of word producing ways are significant in terms of displaying its ability to produce meaning. Languages with numerous ways of producing words do not have much difficulty in creating equivalents for concepts. Turkish has limitless options for reproduce words as an agglutinative language. Harezm Turkish, the subject of the research, has a mixed structure as a result of mingling of Oguz, Kipchak and other local people living together in Harezm in 11th and 12th centuries. Works written in Harezm Turkish representing a transition period between Karahanlı Turkish and Cagatay Turkish obtain vocabulary and structural elements used to derive words. Vocabulary and structural elements involve varieties due to this ethnic mingle. The affix –A is benefited in order to derive words in Harezm Turkish period. This single–formed and multi– functioned affix–A derives nouns and verbs both from nouns and verbs as a derivational affix of nominalization and verbalization. Derivational affixes sometimes function as inflexional suffixes apart from derivation function. The affix –A works as an inflexional suffix apart from derivation function when it enables relationships with other words in sentences by being connected to nouns or noun- rooted words and when it conveys the meaning of design by being connected to verb roots or bodies. The proficiency of Turkish language to express limitless meanings within the limited morphemes is tried to be indicated via examining single formed and multi – functioned affix –A in Harezm Turkish in this study.
Field : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
