Özet:

Meşrutiyet tecrübesine rağmen Türkiye Cumhuriyeti’nde çok partili sistemin uygulanması zaman almıştır. Türkiye, demokratik yönetimlerin zaferi ile sonuçlanan İkinci Dünya Savaşından sonra dış dayatmaların da etkisiyle çok partili hayata geçmek zorunda kalmıştır. Bu süreçte bazı gazeteciler, çok partili hayata geçişte aktif rol üstlenmiş, bu yönde bir kamuoyu oluşması için yoğun çaba sarf etmiştir. Bu süreçte farklı siyasi eğilimlerine rağmen gazetecilik eğitimlerini ABD’de yapmış olan Ahmet Emin Yalman ve Zekeriya Sertel sadece yazıları ile destek vermekle yetinmemiş, Demokrat Parti’nin kurucularına gazetelerinin sayfalarını açmışlar, hatta partinin kuruluş çalışmalarına fiilen katılmışlardır. Türk basının çok partili hayata geçişe verdiği destek, DP’nin 1950 yılında iktidar olmasından sonra basın mevzuatında yapılan iyileştirmelerle gelişerek sürmüş, adeta CHP’nin yayın organı Ulus dışındaki tüm basın DP’den yana tavır almıştır. Ancak bu destek uzun sürmemiş, DP’nin mevzuatta yapılan düzenlemelerle basına getirdiği kısıtlamalar, bu arada kağıt sıkıntısı ve ilan dağıtım sistemine verilen tepkiler yüzünden 1954 yılından itibaren basın yavaş yavaş DP’den desteğini çekmeye başlamış, hatta muhalefete geçmiştir. Son dönemlerinde DP’ye en ağır eleştiriler yapan gazetecilerin başında, kuruluşunda aktif rol üstlenen Ahmet Emin Yalman gelmektedir. Dönem basını taranarak ve ilgili akademik yayınlar gözden geçirilerek hazırlanan bu makalede, çok partili hayata geçiş sürecinde ve kuruluşunda destekçi bir tavır takınan basının, DP’nin bir ihtilalle iktidardan uzaklaştırılması ile sonuçlanan son dönemlerinde tam tersi bir tutum takınması, özellikle Ahmet Emin Yalman’ın keskin “u dönüşü” üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: