Mondros Mütarekesi’nden sonra İngilizlerin ilk yaptıkları iş I. Dünya Savaşı’nda Türk ordularının başında bulunarak kendilerine karşı savaşmış olan komutanları tutuklayarak hapsetmek olmuştur. Kısa bir süre sonra da kontrolleri altında bulunan İstanbul’u resmen işgal ederek iyice yerleştiler ve çalışmalarına yeni başlamış olan Meclis-i Mebusanı bastılar. Bilahare de hem işgallere karşı gelip, halkı işgallere karşı örgütleme kapasitesi olan siyaset ve devlet adamlarını, hem de basın yayın yoluyla direnişe geçmiş kişileri, Anadolu'da başlayan Milli Kurtuluş Hareketine katılmalarını önlemek için Türkiye’den uzaklaştırmaya başladılar. Bunun için de en uygun gördükleri yer İngiliz sömürgesi olan Malta Adası idi. İlk sürgün kafilesinin gönderilmesi 28 Mayıs 1919’de başladı. Sayıları 145 civarında olan sürgünler Malta’da hapsedildiler. Malta Yârânı (arkadaşları) diye anılan Malta sürgünlerinden 64’ü Londra Görüşmelerinden sonra imzalanan protokol ile serbest kaldı. Diğerleri savaş suçlusu olarak alıkonmak istenince 16’sı adadan firar etmiş, geri kalanlar ise ancak Sakarya Savaşı’ndan sonraki 23 Ekim 1921’tarihli Türkİngiliz Esir Değişimi Anlaşması ile serbest kalarak geri dönebilmişlerdi. Azerbaycan Sovyet Hükümeti kurulduktan sonra (27-28 Nisan 1920) Anadolu’daki Milli Mücadele Hareketine yardım ve destek kapsamında yapmış olduğu ilk önemli hareket Malta’daki Türk esirlerini kurtarma girişimi olmuştur. Bu anlamda Azerbaycan Sovyet Hükümeti, daha önce tutukladıkları İngiliz ve Fransız vatandaşlarını serbest bırakmak karşılığında İngilizler tarafından İstanbul’da tutuklanan ve Malta’da hapsedilmiş bulunan Türk sivil ve asker esirlerin serbest bırakılması şartını İngilizlere iletmişti. Sovyet Rusya Hükümeti de diplomatik ilişki içerisinde olduğu Ankara nezdindeki nüfuzunu artırmak için Malta’daki Türk esirlerin de serbest bırakılmasını arzu etmiş ve bunu Azerbaycan Sovyet Hükümeti’ne resmen bildirmiştir. Rusya’nın da onayıyla Azerbaycan Sovyet Hükümeti İngilizlerle Malta’daki Türk esirleri ile ilgili görüşmeleri başlatmıştır. Bu çalışmada Azerbaycan Sovyet Hükümeti’nin Malta’daki Türk esirleri konusunda İngilizler nezdinde başlattığı girişim ve yapılan görüşmeler konuyla ilgili arşiv belgeleri, hatıratlar ile yapılan kitap, tez, makale ve bildiri gibi kaynaklarlar ışığında ele alınıp, incelenecektir
After the Mondros Battle, the first work the British did was to arrest the commander who had fought against them in the first World War, in the head of the Turkish armies. Shortly after, they officially occupied Istanbul, which was under their control, and well settled, and pushed the Parliament Mebusan, which was just starting to work. Bilahare also began to remove politicians and state men who were both opposed to occupations and the people were able to organize against occupations, as well as those who resisted through press broadcasts, from Turkey to prevent them from participating in the National Liberation Movement which began in Anadolu. It was the island of Malta, which is the British colony. The first expulsion cabin was sent on 28 May 1919. A total of 145 persons were imprisoned in Malta. 64 of the Maltese deportations, known as the Maltese Army (friends), were released by the protocol signed after the London talks. When others were asked to be arrested as war criminals, 16 were fleeing the island, while the rest could only be released by the Turkish-English Prison Exchange Agreement dated October 23, 1921, following the Sakarya War. After the establishment of the Azerbaidjan Soviet Government (27-28 April 1920) the first important move he made in the framework of assistance and support to the National Fighting Movement in Anadolu was the attempt to rescue Turkish prisoners in Malta. In this sense, the Azerbaidjan Soviet government had transmitted to the British the condition of the release of Turkish civilians and soldiers detained in Istanbul by the British in return for the release of the British and French citizens they had previously detained and detained in Malta. The Soviet Russian government also wanted the release of Turkish prisoners in Malta to increase its influence in Ankara, where it was in diplomatic relations, and officially
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|