Abstract:

Çağdaş sanatlara ait bir kavram olan radikan kavramı, Fransız küratör ve yazar-akademisyen Nicolas Bourriaud tarafından ortaya atılmıştır. Sosyoloji alanında da kullanılan bu kavram, temelini “kök” sözcüğünden almaktadır. Radikanı “kök salma” olarak tanımlayan Bourriaud, kök salmayı değişen, gelişen ve yaşanmışlıkla paralel ilerleyen bir durum olarak görmektedir. Böylece kökler, baştan değil sonradan oluşur. Sanat eseri de bir durumdan diğer bir duruma, ya da farklı dil, düşünce ve kültürler arasında geçiş yaparak köklerini salar ve bu şekilde ilerleyip gelişir. Bu bağlamda Bourriaud, radikan ile çeviri arasında ilişki kurar. Kuramcı, radikanın yaptığı geçişi bir tür çeviri olarak değerlendirir. Radikanın yaptığı şey de tıpkı çeviri gibi bir malzemeden bir diğerine geçerek hareket etmektir. Dillerarası çeviri, genel anlamda iki metin, dil (ya da dizge) ve kültür arasındaki geçişi sağlayan bir aktarım işlemidir. Belirli bir dil ve kültürde oluşturulmuş eserin veya metnin, anlamını, vermek istediği mesajı ve etkisini (duyguyu) başka bir dil ve kültürde sağlayabilmektir. Radikan çeviri de, kaynağın özünü koruyarak yer değiştirmesi, dil aracılığı ile farklı kültürlerde kök salmasıdır. Bourriaud, radikan ve çeviri analojisi yaparken çeviri ile ilgili fazla detaylandırma yapmadığı ve çeviribilimsel bir yaklaşımda bulunmadığı için bu benzetmeyi çeviri açısından da kuramsal söylemlerle niteleme gereksinimi doğmaktadır. Bu çalışmanın amacı, radikan ve çevirinin kavramsal ilişkisine çeviribilim penceresinden bakarak bu ilişkiyi pekiştirip detaylandırmak ve bu bağlamda ortaya çıkan radikan çeviri kavramını tanımlamaktır.    

Keywords: