Özet:

Bu çalışmada, kendiliğinden yerleşen betonların (KYB) kalıpların yanal yüzeylerine yaptıkları basınçların donatı miktarına bağlı olarak farklılık gösterip göstermediği laboratuar ortamında oluşturulan kalıp numuneleri üzerinde araştırılmıştır. Kullanılan KYB uçucu kül katkılı olup karışımdaki maksimum tane çapı (dmax ) 15 mm olarak seçilmiştir. Hazırlanan kalıp 100 cm genişliğinde, 20 cm kalınlığında ve 300 cm yüksekliğinde bir kolon olarak tasarlanmış olup kalıp yüzey malzemesi olarak da suya dayanıklı huş ağacından yapılmış kontrplak (plywood) kullanılmıştır. Kalıpların yanal yüzeylerinde oluşan basıncın donatı miktarına bağlı olarak farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amacıyla da TSE 500 standardına göre donatı miktarı kalıp kesit alanının % 0’ı (referans numune), % 1’i ve % 4’ü oranında seçilmiştir. Bu oranlarda hazırlanan donatılar üç farklı kalıbın içine yerleştirildikten sonra hazırlanan KYB betonu kalıpların içine dökülmüş ve döküm anından itibaren kalıpların yanal yüzeylerine gelen basınçlar 1 sn aralıklarla bilgisayar ortamında kaydedilmiştir. Kalıp yanal basınçları kalıp yüzeylerine yerden itibaren 0,20 m, 1,20 m ve 2,20 m yüksekliklerde yerleştirilen 6 adet yük hücresi ile ölçülmüştür. Yapılan deneyler sonucunda; kalıp içinde % 1 oranında donatı kullanılması durumunda kalıp yanal basıncının referans numuneye göre % 12,78 azaldığı, % 4 oranında donatı kullanıldığında ise kalıp yanal basıncının referans numuneye göre % 73,90 azaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: