Özet:

Kitlelerin tutum ve davranışlarını etkileyerek algılarını yönetmek amacıyla tek yönlü gerçekleşen propaganda faaliyetleri, sosyal medyanın ortaya çıkmasıyla birlikte daha fazla yayılma olanağı bulmuştur. Her kullanıcının aynı zamanda içerik üreticisi konumuna geldiği sosyal ağlarda, yeterli denetim mekanizmasının olmaması ve haberlerin teyit edilmemesi, propaganda ve algı yönetimi için elverişli bir ortam oluşturmaktadır. Doğru haber alma ihtiyacının yoğun şekilde hissedildiği deprem ve savaş gibi olağan dışı durumlarda, abartılı ve çarpıtılmış bilgilerin sosyal medyada dolaşıma sokularak hızlı yayılması, toplumsal açıdan önemli sorunlara yol açabilmektedir. Özellikle belirli kesimleri hedef gösterme amaçlı yapılan paylaşımlar, toplumsal ayrışmaya ve çatışmaya neden olmaktadır. Bireylerin korku ve endişe duygularını sömürerek kitlelerin algılarını yönlendirmeye çalışan propaganda yapıcılar, aynı zamanda toplumun haber alma özgürlüğünü de engellemektedir. Daha önce pandemi ve Kahramanmaraş deprem sürecinde dezenformasyon örnekleri görüldü. Yalan bilgiler toplumda ciddi bir karmaşaya yol açtı. Şu anda ise dezenformasyon ve yalan bilgiler İsrail-Filistin Savaşı’nda da görülmektedir. Savaşın başladığı andan itibaren sosyal medya üzerinde çok fazla yanıltıcı haber paylaşılarak yoğun bir propaganda faaliyeti yürütülmüştür. Bu makale, İsrail-Filistin Savaşı sırasında sahte haber içeriklerinin sosyal medyada yaygın şekilde paylaşılmasıyla propaganda ve algı yönetimi faaliyetlerinin hangi boyutta gerçekleştiği problemine odaklanmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada veri analiz tekniği olarak betimsel analiz tercih edilmiştir. Araştırma kapsamında doğrulama platformu teyit.org tarafından tespit edilen, 7 Ekim-31 Aralık 2023 tarihleri arasındaki tüm iddialara yer verilmiştir. Sosyal medyada yaygın olarak paylaşılan şüpheli iddiaları inceleme konusu yapması nedeniyle ilgili platform seçilmiştir. Çalışmada tüm iddialara detaylı olarak yer vermek mümkün olmadığı için analiz sonucu ortaya çıkan yanlış haber türlerinden birer örnek ele alınmıştır. Araştırma kapsamında incelenen örneklere bakıldığında, sosyal medyada paylaşılan yalan içeriklerin sıklıkla görüldüğü tespit edilmiş ve bu sorunla mücadelede nelerin yapılması gerektiğine dair önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: