Özet:

İnsanların yerleşik hayata geçişleri ile birlikte ortaya çıkan vergi kavramı, devletin finansman ihtiyacınıkarşılamasıve devlet otoritesini ifade eden bir gösterge olmasıbakımından üzerinde titizlikle durulmasıgereken bir konudur. Fakat gerek bireysel tasarruflarıazaltmasıgerekse sürü psikolojisi nedeniyle bireyler ekonomik faaliyetleri neticesinde vergilerini ödemek istememekte ve ekonomik işlemlerini kayıt dışıekonomiye yönlendirmektedirler. Vergileri tam olarak toplamak için milletler, vergi affı, usulsüzlük cezası, ihbar primi ve bunun gibi birçok uygulama ve önlemlere başvurmaktadır. Ancak bireyler, tasarruflarınıkorumak için sürü psikolojisi gereği, vergilerini düzenli bir şekilde beyan etmekten ve hatta vergilerini ödemekten kaçınırlar. Bu ve diğer nedenler dolayısıyla, devletten gelirlerini gizleyen ve gayrisafi milli hasıla dışında tasarruf oluşturan bu insanlar kayıt dışıekonomiye sebebiyet vermektedir. Ülke ekonomisini etkileyen bu problem toplumun her kesiminin ortak çalışmalarıyla çözülebilir. İlk önce kayıt dışıekonomiyle başedebilmek için insanlarıkayıt dışıgelirlere yönelten sebepler belirlenmeli ve uygun tedbirler alınmalıdır. Kayıt dışıekonominin bazıolumlu yanlarıile birlikte pek çok olumsuz yanıvardır. Olumlu yanlarına birkaç örnek, ekonomik gelişmeye katkısağlaması, işçi sayısıve ekonomik rekabetin artması şeklindedir. Fakat olumsuz yönleri farklıçalışma alanlarının ölçümünde ve milli gelirdeki düşüş, işçilerin sigorta garantilerinin olmaması, vergi gelirlerinin ve kamu harcamalarının hesaplanmasındaki problemler, çocuk işçilerin artması, haksız vergi dağılımıve haksız işuygulamalarının artmasıolarak sıralanabilir. Bu problemle başa çıkmak için gerek politikacıların gerekse kamunun kararlılığıçok önemlidir. Bu çalışmanın amacıTürkiye’de var olan kayıt dışıekonominin miktarınıbelirtmek, bunun için çözüm önerileri sunmak ve arkasında yatan sebepleri ve sonuçlarınısıralamaktır. Ancak daha da önemlisi, bu sorunu ortadan kaldırmak için toplumun tüm kesimlerinde vergi sistemi ile ilgili yeni prensipler kurulmalıve yürütülmelidir. Bu çalışmanın uygulama aşamasında kayıt dışıekonominin muhasebe meslek mensupları, vergi denetmenleri ve işletme yöneticileri tarafından algılanışınıve önleme çabalarınıölçmeye yönelik anket çalışmasıuygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: