Abstract:

Allah, Kur’ân-ı Kerîm’de gece-gündüz, Ay, Güneş, incir, zeytin gibi canlı ve cansız birçok varlığa; bunun yanında kıyamet gününe, meleklere, Kur’ân’a ve kendi zâtına kasem etmiştir. Bu kasemler Kur’ân İlimleri literatüründe اقسام القرآن Aksâmu’l-Kur’ân” olarak adlandırmaktadır. Kasem ifadesinde kendisi ile kasem edilen şeye المقسم به kasemin sebebi olan yani kendisi için kasem edilen şeye ise المقسم عليه denilmektedir. Arap kültüründe yaygın olan bu yemin üslûbu, kendinden sonra gelen ispat veya nefiy cümlelerini tekit unsuru olarak kullanılmaktadır. Allah ilk muhatapları Araplar olan Kur’ân’da, onların yabancı olmadığı bu üslûba da yer vermiştir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, söz konusu yeminlerin gelişi güzel olmayıp bir hikmete binâen yapılmış olduğudur. Bunun ortaya konması da ancak kasem ifadelerinin iki ana umdesi olan el-muksemu bih ve el-muksemu aleyh ilişkisinin incelenmesiyle mümkündür. Bu makalede söz konusu iki unsur örnekler ışığında ele alınmış ve bazı sonuçlara ulaşılmıştır.

Keywords: