Views
31
İslam tarihçiliği içerisinde şehir ve bölge tarihlerinin ortaya çıkışı Hasan-ı Basrî’nin Fezâilü Mekke’yi yazmasıyla başlamıştır. 9. Yüzyılda yazılan şehir tarihleri arasında İbn Tayfur’un Kitâbu Bağdad’ının ayrı bir yeri vardır. Bu makalede eserin tarihi değerini ortaya koymayı hedefledik. İlkin yazarın kökeni, hayatı, eğitimi, mesleği, hocaları ve öğrencileri ile kişiliği hakkında bilgi verilmiş, önemli eserlerinden söz edilmiştir. Eserin günümüze ulaşan altıncı cildini ilk kez British Museum’daki yazma nüshasını esas alarak 1908’de yayınlayan Hans Keller’den itibaren çeşitli baskıları yapılan kitabın elimizdeki nüshası ve baskıları tanıtılmıştır. Me’mun döneminde doğup yetişen müellif, sonraki sekiz halife dönemini idrak ettikten sonra 893’te ölmüştür. Müellifin eserini hangi şartlar altında yazdığını anlatmak için eserin yazıldığı dönem başlığı altında söz konusu dönemdeki başlıca siyasi olaylar hakkında kısa bilgi verilmiştir. Aynı zamanda müellifin çağında yetişen önemli müellifler ve eserler hakkında bilgi verilerek eserin nasıl bir kültürel ortamın mahsulü olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Müellifin metodu ve kaynakları başlığı altında önce İbn Tayfur’un tarihçiliğinde olayları kronolojik sırayla anlatan çağdaşlarından farklılaşan metoduna vurgu yapılmıştır. Müellif her halifenin dönemini müstakil olarak değerlendirmiş, dönemin siyasi olaylarını, atanan görevlileri ve halifeyle ilişkilerini ele aldıktan sonra ilim, edebiyat, şarkı ve eğlence meclislerinden söz etmiştir. Kullandığı yöntemin farklılığı, üslubunun sade ve ağırbaşlılığı ona çağdaşları arasında ayrı bir yer kazandırmıştır. İbn Tayfur, Bağdat ve Irak’ın tarihini ilk yazan bağımsız bir tarihçidir. Bunu eserinin ve planının özgünlüğünden anlıyoruz. Kaynaklarının çoğu şifahidir. Çünkü henüz yazılı tarih eserlerinin yeni ortaya çıktığı bir dönemde eserini yazmıştır. Eserini yazarken kendi şahsi gözlemlerinin yanı sıra çağdaşı ravilerin aktarımlarından da yararlanmıştır. Ravileri arasında yüksek bürokratların kâtiplerinin yanı sıra, halifenin sarayındaki nedimler, gece sohbetlerindeki arkadaşları ve bunların haberlerini merakla izleyen ileri gelenler bulunmaktaydı. Aktardığı haber ve bilgilerin ravilerin darülhilafedeki siyasi, sosyal ve mesleki konumlarıyla ilgili olduğunu görüyoruz. Bu da müellifin rivayetleri doğrulama ve seçme konusundaki titizliğinin bir göstergesidir. Tahiroğulları gibi önemli ailelerin haberlerini onlara yakın kişilerden aktarmasını buna örnek verebiliriz. Müellif meşhur şarkıcıların anlatımlarıyla dönemin eğlence hayatını yansıtırken, aktardığı 500 beyitle Arap şiiri konusundaki bilgisini ortaya koymuştur. Tarihçilerin kaynak olarak Kitabu Bağdad’dan ne ölçüde yararlandıklarının da ortaya konduğu çalışmada müellifin ravi listesi ek olarak verilmiştir.
In Islamic history, the appearance of city and region history began with Hasan-i Basrî's writing the Fezâilü Mekka. The 9. Among the history of the city written in the century there is a separate place in Ibn Tayfur's Book of Baghdad. In this article we aim to reveal the historical value of the work. The first writer's origins, life, education, profession, teachers and students and his personality have been informed, important works have been mentioned. The sixth edition of the work, which has reached today, was first published in 1908 by Hans Keller, based on the writing of the British Museum, and the editions of the book made in various editions were presented in our hands. He was born and raised during the Me'mun period, and died in 893 after realizing the next eight kalif periods. Under the title of the period in which the work was written, a brief information was given about the main political events in that period to explain what conditions the work was written. In addition, it is also sought to reveal how the work is a culture environment by giving information about the important works and works that grown in the age of the musician. Under the title of the method and sources of the Muelifi, the first emphasis was made on the method that was different from the contemporaries that described the events in chronological order in Ibn Tayfur's history. The Mulif assessed the period of each caliphant as individual, discussed the political events of the period, appointed officials and their relations with the caliphant, and talked about the councils of science, literature, song and entertainment. The diversity of the method he uses, the simplicity and weight of his style has given him a separate place among his contemporaries. Ibn Tayfur is the first independent historian to write the history of Baghdad and Iraq. We understand this from the originality of his work and plan. Most of the resources are heal. He has written his work in a time when his newly written history works appear. In addition to his own personal observations, he also took advantage of the translations of his colleagues. Among the rabbits, in addition to the castles of the high bureaucrates, there were the mountains in the palace of the caliphant, his friends in their night conversations, and the advanced people who were curiously watching their news. We see that the news and information they transmit is related to the political, social and professional positions of the rabbits in Darülhilafed. This is an indicator of the rigidity of the righteous in the subject of verification and choice. We can give them an example of the news of important families like the Tahiro sons from those who are close to them. With the narratives of famous singers, Mulif reflected the entertainment life of the time, with 500 beits he transmitted, he revealed his knowledge about Arab poetry. In the study that the historians as source revealed how much they benefit from the Book of Baghdad, the list of healing of the author was added.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
