Özet:

Bu araştırmanın amacı, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde 1996-2020 yılları arasında, sağlıkta liderlik teorileri konulu yayımlanmış lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) tezlerin, yayımlanma yılı, enstitü dağılımı, üniversite dağılımı, liderlik teorileri ve hangi değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bununla birlikte çalışmanın bir diğer alt amacı, yayımlanan tezler arasındaki benzer konular üzerinde bulunan farklı değişkenleri ortaya koymak ve bu doğrultuda bir sonuca ulaşmaktır. Sağlıkta liderlik konusunun özellikle son yıllarda daha popüler olması araştırmanın önemini oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra yapılan tezlerin eksik yönlerinin eleştirilmesi de ileride araştırma yapacak kişilere bilimsel anlamda ışık tutacaktır. Sağlıkta liderlik teorileri ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi ilgili literatürde bu araştırmaya benzer bir çalışmaya rastlanmaması ise çalışmanın literatüre katkı sağlaması açısından bir diğer önemini oluşturmaktadır. Tarama modelinde betimsel bir araştırma olan bu çalışmanın verilerini, 1996-2020 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanında yer alan sağlıkta liderlik teorileri konusunda yayımlanmış lisansüstü tezler (yüksek lisans ve doktora) oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler Ocak-Mayıs 2020 tarihleri arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi sitesinde yer alan erişime açık lisansüstü tezlerden elde edilmiştir. Çalışma verileri kullanılan anahtar kelimelerle sınırlandırılmıştır. Konu ile ilgili tezlerin seçilmesinde “sağlık”, “liderlik”, “teori”, “hastane”, “hemşire” ve “hekim” anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yapılmak üzere yazar adı, yıl, tez adı, program, alan, üniversite, enstitü, anabilim dalı, özet ve erişim başlıklarıyla Excel (2020) paket programında düzenlenmiştir. Birbirine benzeyen veriler içerik analiziyle belirli kategoriler çerçevesinde bir araya getirildikten sonra, frekans dağılımları incelenerek, sağlık yönetimi açısından yorumlanmıştır. Araştırma evrenini, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde 1996-2020 yılları arasında, sağlıkta liderlik teorileri konulu yayımlanmış toplam 2066 lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) tez oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise “sağlık”, “liderlik”, “teori”, “hastane”, “hemşire” ve “hekim” anahtar kelimeleri ile sınırlandırdıktan sonraki süreçte sağlıkta liderlik teorileri ile ilgili yapılmış toplam 113 lisansüstü tez oluşturmaktadır. . İncelenen lisansüstü çalışmaların en fazla 2019 yılında (17) yapıldığı görülmektedir. Bunu 2017 yılında 14, 2014 yılında 13, 2016 ve 2018 yıllarında 11 çalışma takip etmektedir. En az çalışma yapılan yılların ise 1996-2008 yılları arasında olduğu görülmektedir. Dönüşümcü liderlik (28) türü en fazla çalışılan liderlik türü olmuştur. Bunu stratejik liderlik (6), etkileşimci liderlik (5), hizmetkâr liderlik (5) ve otokratik liderlik (5) takip etmiştir. En az çalışmanın yapıldığı liderlik türleri yönetsel (1), araçsal (1), etkili (1), güçlü (1), eğitici odaklı (1) ve ruhsal liderlik (1)’tir. Çalışmalar incelendiğinde liderlik türleri ile en çok iş doyumu, iş tatmini, motivasyon, çalışan performansı, kurum kültürü, demografik özellikler, güçlendirme, çatışma yönetimi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin ölçüldüğü görülmüştür. Sonuç olarak, sağlıkta liderlik konusunun özellikle son yıllarda daha popüler olduğu görülmektedir. Çalışmanın; lider ve liderlik kavramının önemini vurgulaması, sağlık hizmeti sektörünün liderlere duyduğu ihtiyacın önemine ve araştırmaya konu olan tez çalışmalarının yeterlilik düzeylerine vurgu yapması ve bunun yanı sıra yapılan tezlerin ileride araştırma yapacak kişilere bilimsel anlamda ışık tutacağı düşünülmektedir. Sağlıkta liderlik teorileri ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi ilgili literatürde bu araştırmaya benzer bir çalışmaya rastlanmaması ise çalışmanın literatüre katkı sağlaması açısından önemini arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: