Abstract:

Tarihi dönemlerde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çeşitli sözlük ve gramer kitapları yazılmıştır. Bunlardan bir kısmı sadece sözlük bir kısmı gramer kitabı bir kısmı da hem sözlük ve gramer kitabıdır. Coğrafi, siyasi, dini ve askeri ilişkide bulunduğumuz başka milletlerden dilciler veya Türklük bilinciyle hareket eden bazı dil alimleri Türkçe öğrenme merak ve ihtiyacını karşılamak için bu tür faaliyetlerde bulunmuşlardır. Bu sözlük ve gramerlerin yazıldığı sahalardan biri de Memlûk sahasıdır. Memlûklarda yönetici sınıfın Türk olması sebebiyle ve sair sebeplerle bu tür sözlük ve gramerlerin yazıldığı görülmektedir. Bazı özellikleriyle bu çalışmalar benzerlikler gösterse de farklılıklar da arz ederler. Bu farklı eserlerden biri de Ed-Dürretü'l-Mudiyye Fî'l-Lügati't-Türkiyye'dir. Bu eser, tematik sözlük olması, eserin sonunda konuşma cümlelerinin bulunması, bize göre çekimli unsurların veya sözcük gruplarının da madde başı olarak verilmesi gibi özellikleriyle diğer eserlerden farklılık göstermektedir. Bu çalışmada yabancılara Türkçe öğretimi bağlamında eserle ilgili daha önce yapılan çalışmalardan değerlendirmeler verilmiş, arkasından eser üzerinde sözcük öbekleri üzerinde durulmuştur, aynı zamanda eserde yer alan cümleler tasnif edilmiştir. Eserden alınan örneklerin Toparlı'nın yayımında ve orijinalinde geçtiği yerler (21/8b) şeklinde belirtilmiştir.

Keywords: