ASOS INDEKS
Görüntüleme
1
Tarih boyunca Türk dillerinin yazımı için farklı alfabeler kullanılmıştır. Türkçenin yazımında kullanılan ilk alfabe olan Eski Türk runik yazısının kökeni için V. Thomsen’dan başlayarak çeşitli araştırmacılar tarafından bu alfabenin Sami (Arami) kökenli olduğuna yönelik görüşler ortaya atılmıştır. Elbette araştırmacıların ortaya koyduğu harf denklikleri dışında runik alfabenin Semitik kökenli alfabeler ile ortaklaştığı yönler de vardır. Runik yazı da Semitik kökenli yazılarda olduğu gibi sağdan sola yazılmaktadır ve runik yazıda da ünlülerin gösteriminde yetersizlik görülmektedir. Bu benzerliklerin yanı sıra yine Semitik yazılarda görülen ünsüz ikizleşmesi ya da şeddeleme runik yazıda da görülmektedir. Runik yazıda yan yana gelen aynı ya da fonetik olarak benzer ünsüzler kimi zaman şeddelemeyi gösteren herhangi bir diyakritik işaret kullanılmadan tek bir harf ile yazılmıştır. Yalnız, bu gösterim biçimi runik yazının standartlaşmış bir yazı olmaması nedeniyle tutarlı değildir. Bazen bir sözcük içerisinde yer alan ikiz ünsüzlerin ayrı ayrı harflerle de yazıldığı görülmektedir. Ünsüz ikizleşmesine Türkçenin yazımı için kullanılmış olan Uygur, Mani, İbrani gibi başka Sami (Arami) kökenli yazılarda da rastlanmaktadır. Bunun yanı sıra tarafımızca incelenen Grek harfli Türkçe bir metinde ünsüz ikizleşmesine rastlanmazken Brahmi harfli Eski Türkçe metinlerde ünsüz ikizleşmesine örnek sözcükler tespit edilmiştir. Aslında bu yazılarda da runik yazıda olduğu gibi ünsüz ikizleşmesinin tutarlı bir gösterimi yoktur. Çalışmada ele alınan kaynaklar üstünde yapılan inceleme sonucunda runik harfli metinlerde görülen ünsüz ikizleşmesinin on beş runik işaret üzerinden yapıldığı tespit edilmiştir. Bu arada runik harfli metinlerle ilgili veri oluştururken başta Moğolistan olmak üzere Yenisey-Altay bölgesi ile Kırgısiztan ve Çin’de bulunan gerek runik yazıtlar gerekse de runik yazmalarla ilgili olarak son dönemde yapılan çalışmalar göz önünde bulundurulmuştur. İkiz ünsüzlerin fonetik olarak aynı ya da benzer olması, yan yana bulunan ikiz ünsüzlerden hangisi üzerinde şeddeleme yapıldığı gibi hususlar da gözetilerek çalışmada eski Türk runik harfli metinlerde ünsüz ikizleşmesinin gösterim biçimleri örnekleri ile birlikte on beş runik işaret üzerinden verilmiştir. Runik harfli metinlerde şeddeleme yalnızca tek bir sesi karşılayan bir runik işaret üzerinden yapılmamıştır. /nt/ seslerini karşılayan nt çift ünsüz işaretinin yanı sıra ık1, Uk1, Ük2 hece işaretlerinin de şeddelemede kullanıldığı görülmektedir. Bunun yanı sıra runik yazıda ikiz ünsüzlerin tek bir harf ile yazımı yalnızca müstakil bir sözcükte görülmez. Yan yana gelen iki ayrı sözcüğün yazımında da ünsüz ikizleşmesi görülür. Bu durumda ise bu iki ayrı sözcüğün son ses ve ilk sesleri esasında ünsüz ikizleşmesi ortaya çıkar.
Throughout history, different alphabets have been used to write Turkic languages. Regarding the origin of the Old Turkic runic script, which was the first alphabet used in writing Turkic, various researchers, starting from V. Thomsen, have suggested that this alphabet is of Semitic (Aramaic) origin. Of course, apart from the letter equivalents revealed by researchers, the runic alphabet also has common aspects with alphabets of Semitic origin. The runic script is written from right to left, just like the Semitic scripts, and there is a lack of representation of vowels in the runic script. In addition to these similarities, consonant gemination or shadda system, which is also seen in Semitic writings, is also seen in runic writing. In runic writing, the identical or phonetically similar consonants next to each other are sometimes written with a single letter without using any diacritic sign indicating gemination. However, since runic writing is not a standard writing, this form of representation is not consistent. It is sometimes seen that geminate consonants within a word are written with separate letters. Consonant gemination also appears in other Semitic (Aramaic) origin writings such as Uyghur, Manichean and Hebrew which were used to write Turkic languages. In addition, while no consonant gemination is found in a Turkish text with Greek letters examined by us, examples of consonant gemination are detected in Old Turkic texts with Brahmi letters. Actually, there is no consistent representation of consonant gemination in these writings, as in the runic writing. As a result of the analysis of the sources examined in this study, it is determined that the consonant gemination seen in runic letter texts was made through fifteen runic signs. By the way, while creating data on runic texts, recent studies on both runic inscriptions and runic manuscripts found in Mongolia, the Yenisei-Altai region, Kyrgyzstan and China are taken into consideration. In this study, examples of fifteen runic signs are given along with the representations of consonant gemination in Old Turkic runic texts. In the meantime, issues such as whether the geminated consonants are phonetically identical or similar, and which letters of the consonants next to each other are used to show gemination, are also taken into account. In the texts with runic letters, gemination is not done only through a runic sign that corresponds to a single sound. In addition to the double consonant sign nt, which corresponds to /nt/ sounds, it is seen that the syllable signs ık1, Uk1, Ük2 are also used in gemination. In addition, in runic writing, geminated consonants are not written with a single letter only in a single word. Consonant gemination is also seen in the writing of two separate words next to each other. In this case, consonant gemination occurs based on the final and initial sounds of this two words.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
