Özet:

İslam’ın temel kaynakları olan Kur’an ve Sünnet esas alındığında muhalefetin hak ve adalet için yapılması gerekli veya zorunlu; haksızlık, zulüm, fitne ve fesat için yapılması yanlış olmaktadır. Müslümanların tarihsel pratikleri dikkate alındığında ise fikri ve siyasi muhalefet merkezinde bir değerlendirme yapmak mümkündür. Ancak siyasal muhalefet, kurumsal ve toplumsal düzeyde yaşanmamış ve hep bir meşruiyet sorunu yaşamıştır. İslam siyasi tarihinde muhalefetin her türlüsünün egemen siyasi güç tarafından “öteki” olarak kabul edildiği ve meşru olmadığını gösterme cihetine gidilerek mahkûm edilmeye çalışıldığı görülmektedir. İmamet, saltanat ve hilafet ekseninde şekillenen bir siyasal örgütlenme biçimi, demokratik yönetimlerdeki örgütlenme biçimlerinden çok farklı pratikler ortaya koyacaktır. Hakkın ve adaletin ikamesinin en büyük aracı da şüphesiz devlet mekanizmasıdır. Bu mekanizmanın doğru bir şekilde belirlenip yapılandırılması, yapılan uygulamaların denetlenmesi adına yasal çerçevesi belirlenmiş bir muhalefet gereklidir.

Anahtar Kelimeler: