Özet:

Bu çalışma 2010-2011 yıllarında Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü deneme alanında yürütülmüştür. Çalışmalar aynı alanda iki yıl üst üste çakılı deneme olarak yapılmış olup, dört farklı karpuz çeşidi (Crimson Sweet, Crimson Tide F1, Galactica ve Sürme) üzerinde Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)’nin kanatlı ve kanatsız formunun popülasyon gelişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yaprakbitinin popülasyon gelişimi sarı yapışkan tuzak ve yaprak örnekleme yöntemleri ile haftalık olarak izlenmiştir. Sayım sonuçlarına göre, 2010 yılında yaprakbitinin kanatsız formunun popülasyon yoğunluğu ortalama en fazla 1.5-2 yaprakbiti/yaprak olurken, 2011 yılında ortalama yoğunluk 3.5 yaprakbiti/yaprak seviyesine ulaşarak ilk yılın hemen hemen iki katı oranında bir artış görülmüştür. A. gossypii’nin kanatlı formunun en yüksek yoğunluğu 2010 yılında 38 birey/tuzak iken, ikinci yılda bu yoğunluk 380 birey/tuzak seviyelerine kadar yükselerek hemen hemen on kat daha fazla bir yoğunluk görülmüştür. Yaprakbitinin kanatlı ve kanatsız formlarının yoğunlukları 2010 yılında düşük iken, 2011 yılında artış göstermiştir. Her ne kadar yaprakbiti yoğunluğu çeşitler arasında sayısal anlamda farklı olsa da istatistiksel anlamda bir fark görülmemiştir. Bu yüzden yaprakbitinin bütün çeşitleri tercih ettiği ve çeşit ayırımı yapmadığı söylenebilir. Diyarbakır ili iklim koşullarında A. gossypii’nin kanatsız formunun popülasyonu her iki yılda da haziran ve temmuz aylarında yüksek olurken, kanatlı formunun ise ağustos-eylül aylarında popülasyonunun önemli derecede artış gösterdiği belirlenmiştir. Yaprakbiti mayıs haziran aylarında koloni olarak bulunmakta, temmuz ayının ortalarına kadar koloniler devam etmekte havaların iyice ısınması ve yaz sıcaklarının artmasıyla birlikte kanatsız erginler kanatlı forma dönüşmekte ve eylül-ekim aylarına kadar kanatlı form halinde popülasyonu devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: