Özet:

Bu araştırmanın amacı, artan dozlarda arıtma çamuru (0, % 10, % 20 ve % 30) ve humik asit (0, 1000, 1500 ve 2000 ppm HA) uygulamalarının kireçli bir toprakta yetiştirilen mısır bitkisinin gelişimine, besin elementi ve ağır metal kapsamları ve hasattan sonra uygulamaların bazı toprak özelliklerine etkilerini belirlemektir. Artan dozlarda uygulanan arıtma çamuru, hasattan sonra deneme toprağının pH ve kireç içeriğinde azalmalara neden olurken, toprağın tuz, organik madde P, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, Cu, Cd, Ni, Pb ve Co içeriklerinde önemli artışlara neden olmuştur. Arıtma çamuru dozları mısır bitkisinin kök ve kök üstü aksamlarının yaş ve kuru ağırlıklarını ile bitki boyunu önemli olarak artırmıştır. Artan arıtma çamuru ile mısır bitkisi kök P, K ve Zn, mısır kök üstü kısımlarında ise P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, Cu, Cd, Ni, Pb ve Co içeriklerinde önemli artışlar saptanırken, kök Fe, Mn, Cd, Ni, Pb ve Co içeriklerinde önemli azalmalar saptanmıştır. Artan dozlardaki humik asit uygulamaları toprağın organik madde ve alınabilir P, Ca ve Mg içerikleri üzerinde önemli etkide bulunurken, diğer toprak özelliklerine önemli bir etkisi saptanmamıştır. Mısır bitkisinin kök ve kök üstü kısımlarının yaş ve kuru ağırlıklarını ile bitki boyu HA’nın 1000 ppm’lik dozuna kadar artmış bu dozdan sonra önemli olarak azalmışlardır. HA uygulamaları ile mısır bitkisi kök mikro element içeriklerinde azalmalara neden olmasına rağmen bu azalmalar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Sonuç olarak, çalışma koşullarında mısır bitkisi için arıtma çamurunun %20’lik, humik asitin 1000 ppm’lik dozlarının uygun olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: