Özet:

Küçük bir Türk boyu olan Karaçay-Malkar Türklerinin zengin bir sözlü edebiyatı vardır. Yazılı edebiyatları ise oldukça geç bir tarih sayılabilecek 1917 yılında başlayan Karaçay-Malkarlıların yetiştirdiği en önemli söz ustalarından biri de İsmail Semen’dir. Sözlü edebiyatın son önemli temsilcisi sayılan İsmail Semen, yazılı edebiyatın da ilk şairlerinden biridir. Esasen şiirlerini genellikle yazmayıp bizzat kendi yaptığı besteleriyle “söyleyen” İsmail Semen bu yönüyle tipik bir halk ozanı olmakla beraber, ele aldığı konular ve kendisinden sonra gelen pek çok çağdaş şairi etkilemesi yönüyle yazılı Karaçay-Malkar edebiyatının da ilk sanatçılarından kabul edilmektedir. Şairin en önemli eserlerinden biri ilk hanımı Anisat isimli kadın için yirmi iki yıl gibi uzun bir süre içinde yazdığı Aktamak adlı manzumedir. Bu eser –bazı kısımları unutulmuş ya da kaybolmuş olmasına rağmen- oldukça hacimli bir eserdir. İsmail Semen bu uzun manzumesinde hanımına olan sevgisini dile getirmesinin yanında Karaçay-Malkar halkının gelenek, göreneklerini; hayata bakışını, yaşam biçimini ve coğrafyasını da yansıtmıştır. Bu yönüyle Aktamak manzumesi aşk teması ile iç içe bütün bir halkı pek çok ayrıntısıyla tanıtan oldukça kıymetli bir eserdir. Aktamak manzumesi Karaçay-Malkar halkı arasında hâlâ popülerliğini korumakta, şairinin kendi yapmış olduğu bestesiyle birlikte yaygın olarak okunmakta, dinlenmektedir. Bu çalışmada İsmail Semen’in Aktamak adlı eseri Karaçay-Malkar gelenekleri, inanışları, yaşam biçimi gibi yönlerden irdelenecektir.<

Anahtar Kelimeler: