Özet:

Eğitim alanındaki yenilik hareketlerini Osmanlı son dönem reformcularından devralan Cumhuriyet kadroları bu alandaki değişim ve dönüşümleri bir üslup farkı gözeterek devam ettirmişlerdir. Öyle ki, “Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının ve bu alanda yapılan inkılapların neredeyse tamamı II. Meşrutiyet döneminde, tartışılmış hatta birçoklarının provası yapılmıştır.” Bunun yanında Cumhuriyet dönemi ideologları gölgesindeki bu paradigma dönüşümü meşrutiyet dönemine göre daha keskin ve aceleci olmuştur. “Ahmet Hamdi Tanpınar inkılâp senelerini derin bir ironiyle anlattığı Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde kahramanlarının birine “tarih günün emrindedir” dedirtir. Aslında Erken Cumhuriyet dönemine baktığımızda günün emrinde olan sadece tarih değil din, dil, üniversite, eğitim, ders kitapları, basın, gazeteciler ve aydınlarla diğer bütün kesimlerdir.” Reşat Nuri Güntekin’in aceleci tavırlarla yapılan inkılâplara Yeşil Gece adlı romanda verdiği cevabı ise “inkılâp denilen şey bir günde olmuyor” olmuştur. Bilgi, kültür, düşünce ve eğitim dünyamızdaki bu dönüşüm Osmanlı-Cumhuriyet arasında derin boşluk oluşturmuştur. Söz konusu sürecin anlaşılmasına katkı verecek önemli konulardan biri, dönemin özgün metinleri ile buluşmak ve anlamaya gayret etmektir.

Anahtar Kelimeler: