Abstract:

İnsana özgü, öznel ve nesnel gerçekliğin farkında olma yetisi olarak tanımlanan bilinç, psikoloji ve felsefenin temel kavramlarından birisidir. Bununla beraber, bilincin fıkıh/hukuk ilminde de önemli bir yeri vardır. Bu makalenin amacı, bilincin fıkıh/hukuk sahasındaki öneminin, haklara etkisi üzerinden ispatlanmasıdır. Bu bağlamda öncelikle haklara yönelik bilinç ve hak bilinci kavramları tanımlanmış ve bunların haklara etkileri irdelenmiştir. Ardından sağlık hakkı vb. bilince ilişkin hakların bilinç ile ilişkisi açıklanmıştır. Son olarak da bilincin, hakkın unsurları, kazanılması, kullanılması, korunması ve sona ermesi açısından etkisi örneklerle incelenmiştir. Bundan sonra yapılacak fıkıh/hukuk çalışmalarında yeri geldikçe bilinç kavramından ve onun çeşitli görünümleri olan uyku, hipnoz vb. durumlardan bu bakış açısıyla bahsetmek yararlı olacaktır.

Keywords: