Özet:

Çokuluslu şirketler, özellikle son kırk yıldır dünya ekonomisinde giderek önemli bir rol oynamaktadırlar. Çokuluslu şirketlerin bu artan önemi, onları küresel ekonomi bağlamında tüketiciler, üreticiler, ulus devletler ve uluslararası kuruluşlar açısından büyük bir ilgi odağı haline getirmektedir. Öte yandan, çokuluslu şirketlerin yerseçim tercihleri, doğrudan yabancı yatırımlara yönelik politikalar, kurumsal ve yasal çerçeveler gibi ekonomik ve politik yapılardaki değişimlerden her zaman derinden etkilenmektedir. Bu bakış açısından hareketle, bu yazının amacı, çokuluslu şirketlerin yerseçim tercihlerinin Türkiye'de farklı tarihsel dönemler boyunca nasıl değiştiğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, çokuluslu şirketlerin yerseçim süreçleri, ülkenin ekonomik yapısından ve siyasal yapısında meydana gelen dalgalanmalara da vurgu yaparak, evsahibi ülke olan Türkiye perspektifinden Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminden 2000’li yıllara kadar uzanan bir süreci içeren tarihsel bir analiz yapılmaktadır. Bu bağlamda, Türkiye’de yerseçmiş bulunan çokuluslu şirketlerin yerseçim kararlarını; çokuluslu şirketlerin ev sahibi ülkeleri, yatırım yaptıkları sektörler, yatırım sermaye miktarları, yatırımı alan ülkedeki (misafir eden ülke) yabancı yatırımlara yönelik olan politka uygulamaları, mevcut pazarlar ve bu pazarlara erişim imkanları, teknik altyapı ve diğer kaynaklar vb. etkileyen faktörler temel alınarak tarihsel olarak incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler: