Özet:

Araştırma 2000-2005 yılları arasında Çarşamba Ovası koşullarında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulan araştırmada “yeşil gübreleme-mısır-buğday” münavebe sistemi uygulanmıştır. Yeşil gübre bitkisi olarak yem baklası kullanılmıştır. Araştırmada; yeşil gübre bitkisinin tüm aksamının gömülmesi ve yalnızca kök+anız aksamının gömülmesi suretiyle yapılan yeşil gübrelemenin iki farklı uygulama şekli; her iki uygulama şekillerinde, yeşil gübrelemeyi takiben yetiştirilen ana ürünlere farklı azot dozları (mısır için 0, 6, 12, 18 kg N da-1, buğday için 0, 5, 10 15 kg N da-1) uygulaması, geleneksel sistemde kimyasal gübre uygulaması ile yeşil gübre ve azotun yer almadığı kontrol konusu uygulamaları, ele alınmıştır. Yeşil gübre uygulamalarının genelde toprağın strüktür stabilite indeksi, agregat stabilite indeksi, hacim ağırlığı, makro ve mikro gözenek hacimleri üzerinde önemli bir etkisi görülmemiştir. Buna karşın, münavebenin birinci yılında strüktür stabilite indeksi ve makro gözenek hacmi kontrol konusuna göre istatistiki açıdan önemli derecede farklılık göstermiştir. Genellikle yeşil gübrenin her iki uygulama şekli de, kontrol parseline göre toprağın organik madde ve toplam azot içeriğini arttırmışlardır. Araştırma sonuçlarına göre, yapılan uygulama ve işlemlerin toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerini olumlu yönde etkilediği ancak bölge koşullarının organik materyallerin hızlı parçalanmasına neden olmasından dolayı etkinin geçici ve sınırlı kaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: