Gence Hanlığı ve Cevad Han, 19. yüzyıl başlarını anlatan pek çok edebî eserin konusu olmuştur. Bu bakımdan Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu’nun Gence Hanlığı hakkında yazdığı şiirleri dikkat çekmektedir. Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu şimdiye kadar hakkında ne Azerbaycan’da ne de Türkiye’de ayrıca bir çalışma yapılmayan ve eserleri incelenmeyen 18-19. yüzyıl şairidir. Gürcü çarı tarafından hain ilan edilip gözlerine mil sürülmüştür. Şairin günümüze dört şiiri ulaşmıştır. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde öncelikle Gence Hanlığının işgali hakkında bilgiler, daha sonra Gence Hanlığının işgaline dair 19. yüzyılda yazılan şiirler ele alınmıştır. İkinci bölüm, üç alt başlık altında incelenmektedir. Bu bölümde Dilbazoğulları nesli, şairin hayatı ve Mirvardi Dilbazi’nin Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu karakterini yarattığı “Kör Şair” manzumesi üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise şairin günümüze ulaşan dört şiiri incelenmiştir. Otuz dokuz beşlikten oluşan “Bir rivayet söyle, ey dil, çark-ı kecreftarden” başlıklı şiir Gence Hanlığı’nın direnişini, savaş sürecindeki birçok detayı tasvir ettiği için tarihî olaylarla karşılaştırılarak daha ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Tarihî kaynaklar olarak daha çok 19. yüzyıla ait Rus arşiv belgelerine başvurulmuştur. Çalışmanın amacı 19. yüzyıl Azerbaycan edebiyatında istiklal konusuna dikkat çekmek, ister kişiliği isterse de eserleriyle tanınmayı hak eden Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu hakkında bilgi vermek, şairin Gence Hanlığı’nın direnişi ve Cevad Han hakkında yazdığı eserleri inceleyerek edebiyat tarihine kazandırmaktır.
Many literary works about the beginning of the 19th century were written about Ganja Khanate and Javad Khan. In this respect, the poems of Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu about Ganja Khanate draw particular attention. Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu is the poet of the 18th-19th century. He and his literary works have not been studies until now neither in Azerbaijan nor in Turkey. The Georgian Tsar proclaimed him a traitor and ordered his eyes to be abacinated. Only four of his poems have survived to the present day. In our study that consists of three chapters, the occupation of Ganja Khanate, the poems of the 19th century written in this regard, Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu’s life and the poem called “Kör Şair” [=Blind Poet] depicting the character of Dilbazoğlu are discussed. The poem “Bir rivayet söyle, ey dil, çark-ı kecreftarden” consisting of thirty-nine pentastiches describes the resistance of Ganja Khanate. As it contains many details of this war, the poem is comprehensively studied in comparison with related historical events. The Russian archival documents of the 19th century have mostly been used as historical sources. The aim of the study is to draw attention to the issue of independence in the Azerbaijani literature of the 19th century; to provide information about Abdurrahman Ağa Dilbazoğlu, who deserves to be known both for his personality and his literary works; to analyse the poet’s works about the resistance of Ganja Khanate and Javad Khan, and to make them part of the history of literature.
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|