Özet:

Dış politikayı ulusal parametrelerin bir yansıması olarak okuyan liberalizm, devletlerin dış politikada ekonomik işbirliği ile kazan-kazan mantığı çerçevesinde hareket edeceğini savunan ve ekonomik bağımlılığın siyasi sorunların çözülmesinde önemli bir rol oynayacağını ileri süren bir ideolojidir. Turgut Özal, ihracatı teşvik eden 24 Ocak kararlarının etkisiyle Ortadoğu’ya yönelik politikada ekonomik işbirliğini geliştirmeyi ve Türkiye’nin bölgede daha aktif olmasını hedeflemiştir. Bu çerçevede çeşitli projeler ortaya koyan Özal, ekonomik işbirliği ile projeler aracılığıyla ikili sorunların çözüleceğini ve Türkiye’nin bölgesel barışa katkı sağlayacağını düşünmüştür. Özal liderliğinde Türkiye, Irak-İran savaşı süresince Türkiye ile Ortadoğu ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkiler gelişmesi ve sorunların ikinci plana itilmesi gibi kazan-kazan mantığı çerçevesinde olumlu çıktılar elde etmiştir. Bununla birlikte, Irak-İran savaşının sona ermesini takip eden süreçte, Türkiye ile Ortadoğu ülkeleri arasında kazan-kazan mantığının tesis edilememesiyle işbirliği düzeyinde bir azalma olmuştur. Bu çalışma, liberalizm çerçevesinde, Turgut Özal dönemi Türkiye’nin Ortadoğu politikasına yön veren faktörleri, politikaların genel görünümünü ve uygulama boyutunu incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: