XVI. yüzyılda âşık tarzı şiir geleneğinin teşekkülünde en önemli unsurlardan biri de Bektaşîliktir. Yani Bektaşîlik, zaman içerisinde senkretik bir niteliğe bürünen “ozan-baksı geleneği”nin Osmanlı coğrafyasında özellikle de İstanbul’da âşık tarzı şiir geleneği adı altında yeniden örgütlenmesini sağlamıştır. Hiç şüphesiz gelenek bu teşekkül sürecinin gerçekleşmesini âşıklara borçludur. M. Fuad Köprülü’nün belirttiği üzere ilk önceleri “ozan, baksı, şaman, kam, oyun” adı taşıyan geleneğin ilk temsilcileri, İslâmiyet’in kabulüyle birlikte yerini “ata” ve “bab” (=baba) adı taşıyan dervişlere bırakmıştır. Ö. Lütfi Barkan’ın “kolonizatör Türk dervişleri” adını verdiği bu zümre sayesinde Türkistan ve Horasan’da kök salan gelenek özellikle Osmanlı kültür coğrafyasında da birbirine paralel bir yapılanma içerisinde tekâmülünü sürdürmüştür. Bu süreçte Hak ile olan irtibatlarının gücüne bağlı olarak “âşık” olarak isimlendirilen ozan-baksı geleneğinin temsilcileri, özellikle XIX. yüzyılda yaygın görüldüğü üzere, âşığın yanında “baba” olarak da nitelendirilmişlerdir. Babalık ise Bektaşîlikte bir dervişin ulaşabileceği en yüksek makamlardan birisidir. Dolayısıyla bugüne kadar âşıkların bu “baba” taraflarının mahiyeti yeterince ele alınıp değerlendirilmemiştir. Yazıda, âşıkların esasında Türkistan’dan beri taşıdıkları babalık vasfının mahiyeti üzerinde durulacaktır. Daha sonraki süreçte âşıkların mahlasına da ulanan bu kodlamanın sosyo-kültürel bağlamda içyüzü, yani niteliği çözümlenmeye çalışılacaktır. Tabii bu sayede geleneğin ve geleneğin temsilcilerinin Bektaşîlikle olan irtibatlarının mahiyeti de ortaya konulmuş olacaktır.
The XVI. One of the most important elements of the love style of poetry tradition in the century is the Beacon. That is, Bektaşîlik has made it possible to reorganize the "ozan-baksı tradition" in the Ottoman geography, especially in Istanbul, under the name of the love-style poetry tradition. There is no doubt that the tradition is due to the lovers to make this process happen. The first representatives of the tradition, first known as "ozan, baksı, shaman, kam, play", as M. Fuad Bridge pointed out, with the acceptance of Islam, left their place to the dervises called "father" and "father" (=father). and the. Lütfi Barkan’s name “colonizing Turkish dervises” thanks to this collection, the rooted tradition in Turkistan and Horasan, especially in the Ottoman culture geography, has continued its coherence in a parallel structure. Representatives of the Ozan-Bakshi tradition, named "love" depending on the strength of their ties with the Right in this process, especially the XIX. In the century, they were commonly referred to as "father" alongside the lover. Fatherhood is one of the highest authorities that a derby can reach in the Baktaşity. So, so far, the character of these "father's" parties has not been sufficiently taken into consideration. In the letter, the lovers will basically focus on the magnitude of the paternity vessel they have carried since Turkey. In the subsequent process, this coding, which will also be applied to the love of lovers, will be attempted to resolve in the socio-cultural context, that is, the nature of this coding. Of course, it will also be revealed by the representatives of the tradition and traditions that are connected with the Beacon.
Alan : Eğitim Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|