Görüntüleme
53
İndirme
7
Yozgat’ta 18. yüzyıldan itibaren hüküm süren Çapanoğulları, bu hâkimiyetlerini Yozgat’ta çıkan ve kimi zaman “Yozgat İsyanı” kimi zamanda “Çapanoğlu İsyanı” olarak adlandırılan isyanın sonuna kadar sürdürmüşlerdir. Ankara’da filizlenen Milli mücadele ve Mustafa Kemal Paşa’ya karşı çıkmaları, Yozgat’ta nüfuzlarıyla beraber varlıklarını da sona erdirmiştir. Yozgat’ın şehir haline gelmesi ve günümüzdeki mimarisi Çapanoğullarına borçludur. Ailenin Osmanlı Devleti nezdinde etkin üyeleri Ömer Ağa, Ahmet Paşa ve III. Selim ve Nizam-ı Cedid’e desteğiyle bilinen Süleyman Paşa ile şehir ve Çapanoğulları Orta Anadolu’da önemli bir mevkii elde etmişlerdir. Fakat Sultan II. Mahmut’un ayanları ve voyvodaları ortadan kaldırma planlaması çerçevesinde Çapanoğulları da diğer ayanlar gibi ortadan kaldırılmışlardır. Ama bu daha çok sürgün ve farklı şehirlerde görevlendirme veya ikamete memur ile çözülmüştür. Milli mücadele öncesinde ve sürecinde Çapanoğullarının her ne kadar Yozgat’ta memuriyetleri olmasa bile Yozgat ve Orta Anadolu’da ailenin etkinliğinin devam ettiği anlaşılmaktadır. Fakat Çapanoğullarının isyana karışması bizim edindiğimiz bilgiler ve ailenin konuyla ilgilenen ferdi Abdülkadir Çapanoğlu’nun (1945) değimiyle “kader” olarak değerlendirilmektedir. Kimi kaynaklarda geçen “halifeliğe ve padişaha son derece bağlılardı.” gibi yazılar gerçeği yansıtmamaktadır. Kaldı ki tarihi akış içinde aile sadece çevredeki rakipleriyle değil İstanbul hükümetleriyle de birçok kere ters düşmüştür. Örneğin Çapanoğlu Ahmet Paşa bu şekilde 2 Nisan 1765 tarihinde idam edilmiştir. Milli Mücadelede ise daha Yozgat’ta hiçbir olay yokken Kılıç Ali’nin Çapanoğullarından zorla para istemesi aileyi bir isyanın içine çekmiştir. Yozgat’ta aileye yakın kimselerin rivayetlerine göre Yozgat müftüsünün haris tutumu da Ankara ile Çapanoğullarının aralarının açılmasına sebep olmuştur. Mebus seçiminde Müftü Efendi ve diğer Yozgat ileri gelenlerinin Çapanoğullarını dışlamaları, Kılıç Ali’ye düşman göstermeleri olayları artık çığırından çıkmıştır. Çapanoğlu isyanı kısa sürmüştür. İsyan bastırılınca ailenin erkek bireyleri Kayseri Pınarbaşı Çerkeslerinin yanına sığınmıştır. Ancak Halit Bey aile ve çocuklarını merak ettiğinden Yozgat’taki çiftliğine gelmiş, orada yakalanarak Amasya İstiklal Mahkemesi kurulmadan önce “davası sonradan görülmek üzere” idam edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa aileyi kazanmak amacıyla onları affetmiştir. Yozgat mebusu Süleyman Sırrı Bey’in aksine meclis kürsüsüne çıkarak “Efendiler, biraz önce kürsüde konuşan efendiye hiçbir surette katılmamız mümkün değildir. Bahsettiği aile, memleketimize geçmişte büyük hizmetlerde bulunmuşlar, hataları varsa da hatalarından vazgeçmişler, bugünde devletimize hizmette kusur etmemektedirler.” demiştir. Halit Bey’in iki kardeşi ise mahkemesiz Mustafa Kemal Paşa tarafından affedilerek Yozgat dışında ikamet ettirilmiştir.
The Chapanons, who ruled in Yozgat since the 18th century, continued their domination until the end of the rebellion that came out in Yozgat and sometimes called "Yozgat Rebellion" sometimes "Chapanons Rebellion". The national struggle in Ankara and their opposition to Mustafa Kemal Pasha, along with their influences in Yozgat, have also ended their existence. The fact that Yozgat became a city and its today’s architecture is in debt to the Chapano sons. The family’s active members in the Ottoman State are Omer Ağa, Ahmet Pasha and III. Salim and Nizam, known for the support of Cedid, and Solomon Pasha, the city and the sons of Chapano, gained an important position in the Middle Anadolu. The Sultan II. In the framework of Mahmut's plan to eradicate the wings and voivodes, the Chapano sons were eradicated like the other wings. But this is more displaced and resolved with the assignment or residence officers in different cities. Before and during the national struggle, it is clear that the family’s activity in Yozgat and Middle Anadolu continues, even though the sons of Çapano have no officials in Yozgat. But the involvement of the Çapano sons in the rebellion is regarded as the "fate" by the name of the ferdi Abdülkadir Çapanoğlu (1945) who is interested in the subject of the family. Some of the sources were "extremely linked to the caliphality and the kingdom." The writings do not reflect the truth. It remains that in the historical stream the family has been defeated not only with its rivals in the surrounding area, but also with the government of Istanbul many times. For example, Çapanoğlu Ahmet Pasha was executed in this way on April 2, 1765. In the national struggle, there was no event in Yozgat yet, while Kılıç Ali's forced request of money from the Chapano sons brought the family into a rebellion. In Yozgat, according to the rivets of those close to the family, the haris attitude of Yozgat's Muftu has also caused the opening between Ankara and Çapano Son. In the election of Mebus, the events of the Mufti Lord and other Yozgat advanced excluding the Chapano Son, demonstrating the enemy to Kılıç Ali, have now come out of the shadow. The rebellion was short. When the rebellion was suppressed, the men of the family fled to Kayseri Pınarbaşı Çerkes. But Mr. Halit came to his farm in Yozgat because he was worried about his family and his children, and was arrested there before the establishment of the Amasya Court of Justice and executed "the case is to be seen later." Mustafa Kemal Pasha has forgiven them in order to win the family. In contrast to Solomon’s secret, he said to the parliamentary chair, “Lord, it is not possible to join the Lord who has spoken in the chair recently. The family he mentioned, in the past they had great services to our country, and if they had mistakes, they gave up their mistakes, today they do not fail in service to our state.” He said. Halit’s two brothers were forgiven by unjustified Mustafa Kemal Pasha and resided outside Yozgat.
Alan : Eğitim Bilimleri; Güzel Sanatlar; Hukuk; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler; Spor Bilimleri
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
