Abstract:

İslâm'ın ilk çağlarından itibaren Müslümanlar, diğer dinlere ilgi duymuşlar ve sistemli bir şekilde onları tanıma girişimlerinde bulunmuşlardır. Ayrıca Kur’an’ın, Hz. İsa, teslis, ruhbanlık gibi Hıristiyan temel olgularına yönelik teolojik eleştirileri, Müslümanların Hıristiyanlığa olan ilgilerini artırmıştır. Hz. Peygamber’den sonra Müslümanların yeni topraklarda karşılaştıkları Hıristiyanlarla olan teolojik diyalog ve tartışmaları reddiye türü eserlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. İslam inançlarını sistematize eden ve ona yönelik eleştiri ve saldırılara karşı savunma gayreti içerisinde olan kelamcılar, Müslümanlarla Hıristiyanlar arasında yaşanan teolojik tartışma ve reddiye sürecinde etkin bir görev icra etmişlerdir. Hicrî III. asırda yaşayan ve daha sonraki dönemlerdeki düşünce oluşumlarına katkı sağlayan Kâsım b. İbrâhim er-Ressî,  reddiye geleneğinde ilk örneklerden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Mu’tezilî gelenekten gelen Ressî’nin hem Hıristiyan kültürü hem de İslam kelamı üzerindeki birikimini gösteren reddiyesi bağlamında başta Tanrı tasavvuru olmak üzere Hıristiyan ilahiyatına yönelik eleştirileri ele alınarak değerlendirilmiş, eleştiride kullandığı metotları ve reddiye geleneğindeki yeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.  

Keywords: