Özet:

türlerarası kolza melezleri mevcut gen havuzunu önemli derecede zenginleştirme ve tane verimi, tane kalite özellikleri, hastalık ve zararlılara dayanıklılık yönünde yapılacak ıslah çalışmaları için önemli genetik materyal sağlama potansiyeline sahiptirler. Bundan başka, türlerarası melez kolza genotipleri hibrit ıslahı için de önemlidirler, çünkü genetik olarak farklı materyalin melezlenmesi sonucu ortaya çıkan heterosis etkileri daha yüksek olmaktadır. Diğer taraftan, türler arası melez kolza bitkileri ile yapılan çalışmalar türlerarası melezlemelerden gelen ilk generasyon bitkilerin düşük tane verimine sahip olduğunu göstermiştir. Bu gibi temel materyalin ticari ıslah programlarında kullanılması tür içi hibritlerin – yani yarı sentetik hibritler – geliştirilmesi ve onların geriye melezlenmeleri ile sınırlıdır. Farklı kolza materyalinin genel kombinasyon yeteneğini belirlemek için 9 adet yüksek erusik asit içeriğine sahip türlerarası melez kolza ve üç eski yazlık kolza çeşidi 00 kalitesine sahip erkek kısır hatların melezlenmesinde kullanılmıştır. Geliştirilen deneme hibritleri tane verimleri yönünden Rauischholzhausen/Almanya da yürütülen iki yıllık tarla denemeleri sonucunda türlerarası melez kolza bitkileri kullanılarak geliştirilen kolza hibritlerinin yüksek verim potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. Geliştirilen kolza hibritlerinden kontrol çeşidi olan Senatöre göre % 1-15 kadar daha fazla verim elde edilmiştir. Türlerarası kolza melezlerinin hibritlerin geliştirilmesinde kullanılması ve bu materyalin kolza ıslah programlarında kullanılması iki yıllık veriler kullanılarak tartışılacaktır

Anahtar Kelimeler: