Özet:

Hastalık Yönetimi ve İyileşme (HYİ) iyileşme odaklı yaklaşımı temel alan bir program olarak tasarlanmış müfredat tabanlı bir psikiyatrik rehabilitasyon uygulamasıdır. Son yıllarda iyileşme kavramına ilişkin yapılan tanımlamaların klinik iyileşme ve kişisel iyileşme olmak üzere iki şekilde ele alındığı görülmektedir. 2002 yılında ABD’de ruh sağlığı hizmet sunumunun geliştirilmesi için kurulan komisyon ruhsal sağlık sisteminin kapsamlı bir dönüşüm yapması gerektiği yönünde bir çağrıda bulunmuştur. Bu dönüşümün bir parçası olarak komisyon; ruh sağlığı uzmanlarının tedavi konusunda geleneksel, hiyerarşik karar vermektense hasta ve ruh sağlığı profesyonelleri ile hastanın ruh sağlığı tedavisi ile ilgili işbirliğine dayalı karar vermesine doğru bir geçiş önermiştir. Ayrıca, ruhsal hastalığın tedavisi için kanıta dayalı uygulamalara erişimin geliştirilmesinin önemine vurgu yapmıştır. Hastalık Yönetimi ve İyileşme Programı (HYİP), bireylere psikiyatrik bozukluklarını nasıl yöneteceklerini öğretmek için ampirik olarak desteklenen yöntemleri içeren bir müdahale programı olarak geliştirilmiş ve standartlaştırılmıştır. HYİP kronik ruhsal hastalığı olan bireylere hastalık yönetiminin öğretilmesi üzerine yapılan araştırmaların kapsamlı bir incelemesinden yola çıkarak geliştirilmiştir. Kontrollü 40 çalışmanın gözden geçirilmesiyle hastalık yönetiminin geliştirilmesi için ampirik olarak desteklenen beş yöntem/strateji tanımlanmıştır. Bunlar: psikiyatrik bozukluklar ve tedavisi hakkında psikoeğitim, ilaç uyumunu artırmada bilişsel-davranışçı yaklaşımlar, nüksleri önleme eğitimi, baş etme becerileri eğitimi ve sosyal desteği geliştirmek için sosyal beceri eğitimidir. Bu makalede hastalık yönetimi ve iyileşme odaklı programın ortaya çıkışı, programın işleyişi ve hastalık yönetimi ve iyileşme ile ilgili araştırma örneklerinden söz edilecektir. Derlemenin ülkemizde Hastalık Yönetimi ve İyileşme Programının ruh sağlığı hizmetleri kapsamında uygulanması ve yürütülmesine yol gösterici katkı sağlaması düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: