Özet:

Ticaret ve alışveriş tarihinin en uzun ömürlü ve renkli türlerinden birini temsil eden panayırlar, Türkiye’de de uzun yıllar boyunca ekonomik, toplumsal ve kültürel yaşama damgasını vurmuştur. Türkiye’de birçok yörede halen “geleneksel emtia ve hayvancılık panayırı” adıyla bilinen bu organizasyonların bir kısmı oldukça köklü bir tarihe sahiptir. Osmanlı dönemine uzanan panayırları ve günümüzde panayır varlığının zenginliği ile dikkat çeken çevrelerden birisi de Çanakkale yöresidir. Burada sunulan çalışmada, Osmanlı arşiv belgelerinden günümüze uzanan süreçte Çanakkale panayırları ele alınmaktadır. Yöredeki panayırlar hakkında çeşitli bilgiler içeren Osmanlı arşiv belgeleri, Çanakkale panayırlarının geçmişini tarihlendirmeye ve önemini ortaya koymaya yardımcı olmaktadır. Çalışma ile tarihsel süreç içinde Çanakkale panayırlarının varlık durumları, kuruluş yeri ve tarihleri belirlenerek; zaman içinde meydana gelen değişimler ortaya konulmuştur. Pazarlama, alışveriş ve eğlence kültüründe değişimler, teknolojik gelişmeler vb etkiler altında Türkiye’de geleneksel panayırların giderek ortadan kalktığı bir süreç yaşanmaktadır. Buna karşın günümüzde Çanakkale ili, 11 yerleşmede her yıl kurulan 14 panayır ile Türkiye’de en fazla panayır kurulan iller arasında Balıkesir’den sonra ikinci sıradadır. Çanakkale’nin geleneksel panayırları kurulduğu çevrelerde toplumsal, kültürel ve ekonomik katkılar sağlamayı sürdürmektedir. Çanakkale ve Balıkesir’in yer aldığı güney Marmara bölümünde geleneksel panayırların kapsamlı bir şekilde ele alınarak planlanması çalışmanın önerileri arasındadır. Böylece, geçmişten günümüze ulaşan bu miras değerlerin varlıkları destekleneceği gibi, toplumsal-kültürel ve ekonomik bakımlardan sunduğu fırsat ve yararlar da genişletilebilir.

Anahtar Kelimeler: