Özet:

Makalede, dinin muhatabı akıllı insan olması hasebiyle aklın kelamî açıdan manası, mahiyeti, insan vücudundaki yeri, işlevi, değeri, akıl-duyu ve akıl-haber ilişkisi ile aklın gaybı bilmesi imkânı üzerinde duruldu. Üç temel kelam mezhebi olan Mu’tezile, Matüridiyye ve Eş’ariyye’nin akılla ilgili görüşleri, birleştikleri ve ayrıştıkları noktalara dikkat çekildi. Makalenin temel konusu olan iman ve akıl arasındaki irtibatın nasıl olduğu hususuna yer verildi. Akılla nassın yerlerinin uygun bir şekilde belirlenmesi ve ikisinin birlikte ele alınması hususuna getirilen değerlendirmeler irdelendi. Öte yandan nassa bağlılığı ile bilinen Ehl-i Hadîs mezheplerinden Hanbelî mezhebi içinde bile metinlerin zahirine aşırı vurgulun neticede tecsim ve teşbihe yol açtığına içerden tespitlere işaret edildi. İster Ehl-i Hadîs ister Sufiye olsun akıldan mutlak kopuk ve bağımsız olunamayacağı gerçeği kelam âlimlerinin bu alandaki haklılığının tespitidir.                                                                                          

Anahtar Kelimeler: