Özet:

Bu makalede Arap dili literatüründe şiir perspektifinde taṣḥîf ve taḥrîf olgularının yansımaları üzerine bazı mülahazalar saptanmıştır. Yani gramatik düzeyde şiirde meydana gelmiş taṣḥîf ve taḥrîf meselesinin ana temasını ortaya koyacak ve anlaşılmasını sağlayacak bazı örnekler bağlamında incelenmiştir. Araştırıldığı kadarıyla literatürde konunun istenilen düzeyde incelenmediği ve uygulamada eksikliklerin olduğu dolayısıyla literatürdeki bu boşluğu doldurmak amacıyla bu mevzu irdelenmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra taṣḥîf ve taḥrîf’in şiire nasıl girdiğini, buna yol açan en önemli nedenlerin neler olduğunu ve taṣḥîf ile taḥrîf’in şiirde yayılmasını engellemek için ne tür önlemlerin alındığını ortaya koymak da bu çalışmanın hedeflerindendir. Çalışma, literatür taraması ve analiz desenli yöntemle yazılmaya gayret edilmiştir. Klasik dönemde yazının kifayetsizliği nedeniyle yazılı bile olsa şiir, uzun bir süre ekseriyetle hafızaya dayalı sözlü rivayet yoluyla yayılmış ve korunmaya çalışılmıştır. Bu yüzden edebî bir mahsul olan şiirin bozulmadan orijinalliğini koruyabilecek satırlara aktarılmasına kadar nicel olarak büyük bir kısmı unutulmakla birlikte dilden dile aktarımı sırasında kaçınılmaz olarak bazı değişikliklere uğradığı not edilmiştir. Dolayısıyla gerek bilinçsiz gerekse bilinçli olarak şiirde gramatik düzeyinde taṣḥîf ve taḥrîf’e düşüldüğü, özellikle cahiliye dönemindeki şiirlerde bu gibi hataların daha çok olduğu görülmektedir. Müsteşrikler başta olmak üzere birçok araştırmacı, eski Arap şiirinde orijinallik ve intihal meselesiyle ilgilenmeleriyle daha sonraki süreçte Arap edebiyatı tarihinde uzman alimler arasında araştırma, polemik ve mücadeleye konu olması bunu teyit etmektedir.

Anahtar Kelimeler: