Özet:

Amaç: Araştırmanın amacı öğrencilerden oluşan deney grubuna (11-12 yaş grubu kilolu ve obez) uygulanan 5210 kilo yönetimi programının öğrencilerin Beden Kitle İndeksi (BKİ), bel çevresi, beslenme – egzersiz tutum ve davranışları üzerindeki etkisini incelemekti. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma yarı deneysel olarak yapıldı. Araştırma örneklemini İstanbul’da aynı ilçede iki özel okulda öğrenim gören 34 kontrol grubu ve 31 deney grubu olmak üzere toplam 65 adölesan oluşturdu. Araştırmanın verileri Antropometrik Ölçüm Formu, Öğrenci Sağlıklı Yaşam Anketi, Aile Bilgi Formu, Beslenme Egzersiz Tutum Ölçeği (BETÖ) ve Beslenme Egzersiz Davranış Ölçeği (BEDÖ) kullanılarak toplandı. Veriler uygulama öncesinde, uygulama sonrası 6. ayda ve 9. ayda olmak üzere toplam üç ölçümde toplandı. Çalışmanın analizinde tanımlayıcı istatistiksel testler, Student’s t test, Mann Whitney U, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi, düzeltilmiş Wilcoxon Signed-Ranks test ve Pearson Ki-Kare test kullanıldı. Bulgular: Deney ve kontrol grupları arasında ölçümlerde BKİ dağılımları ve ortalamaları bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamasına karşın (p>0,05) deney grubunda, 1.ölçüm (başlangıç) BKİ dağılımlarına göre 2.ölçüm (6.ay) ve 3. ölçümde (9.ay) gözlenen değişimin istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptandı (p<0,05). İkinci ve üçüncü ölçüm BKİ değeri normal olan adölesanlarda birinci ölçüme göre artış (9 kişi) bulundu. Deney grubundaki adölesanların başlangıç ölçümlerine göre 9. ay ölçümlerinde BKİ ortalamalarındaki değişimin, istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte dikkat çekici düzeyde düşük olduğu saptandı (p>0,05). Buna göre kontrol grubu kilo almaya devam ederken deney grubunun normal gelişimlerini sürdürdüğü ve kontrol grubuna göre daha az kilo aldıkları söylenebilir. Deney grubunun girişim öncesi BETÖ ölçeği puan ortalaması 47,77 ± 6,25, 2. ölçüm 47,16 ± 7,98, 3. ölçüm 48,52 ± 7,48 olarak bulundu. Sonuç: 5210 kilo yönetimi programının adölesanların BETÖ, BEDÖ ve alt ölçekleri puan ortalamalarını etkilemediği bulundu. Bu sonuçlar doğrultusunda 5210 programının çoklu girişimler eklenip süresi arttırıldığında daha etkili olacağı düşünüldü. 10-12 yaş grubuna yönelik 5210 mesajlarını içeren 12 saatlik bir eğitim programı geliştirildi. Eğitime ilişkin görsel metaryaller ve sunumlar hazırlandı, seansların amaç ve hedeflerini içeren içerik kitapçığı oluşturuldu. Bu program ve materyaller daha geniş bir örneklemde kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler: