Abstract:

Bu çalışmada, OECD (Organization for Economic Co-operation and Development – Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) ülkelerinin yükseköğretim finansman sistemlerinin incelenmesi ve Türkiye’de uygulanan sistem ile karşılaştırılarak, Türkiye için uygulanabilir, tahsis edilen mali kaynakların etkin olarak kullanılmasına esas bir yükseköğretim kredi-burs modeli önerisi geliştirilmesi ile finansmanın verimli olarak kullanılabilmesi için öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle yükseköğretimin eğitim sistemindeki yeri ve önemi, tarihsel gelişimi, süreç içerisinde finansman yöntemlerindeki gelişmeler, eğitimin finansmanını etkileyen temel unsurlar ve gelişmiş ülkeler tarafından halen uygulanan yükseköğretim kredi-burs sistemleri incelenmiştir. Sonrasında, Türkiye’deki yükseköğretim sistemi ve finansmana ilişkin bilgiler ile yükseköğretim konusundaki kısa, orta ve uzun dönem değerlendirmeler ışığında nasıl bir kredi-burs sistemi uygulanabileceği ve sağlanan kaynakların daha etkin ve verimli olarak kullanılabilmesine yönelik öneriler getirilmiştir. Araştırmada, Türkiye’de yükseköğretime gittikçe artan bir talep ve yetişmiş insangücü gereksiniminde artış eğilimine karşın, yükseköğretime tahsis edilen kamu kaynaklarının, mevcut yapının sürdürülebilmesi ve gelişimi için yeterli olmadığı, yükseköğretim kurumu sayısındaki artışa karşın tahsis edilebilen kaynakların sürekli azalma eğiliminde olduğu değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, yükseköğretim finansmanının alt boyutlarından yönetim, dağıtım, denetim, ücretlendirme ve harcama kapsamında gelişmiş ülkelerde uygulanan bir kısım sistemler incelenmiş, sonuçta Türkiye’de yükseköğretimin paralı olması, bunun karşılığında isteyen tüm öğrenciler için gelir düzeyleriyle ters orantılı olacak şekilde burs/kredi sisteminin kurulmasına ilişkin öneriler geliştirilmiştir.

Keywords: