Özet:

Şair bazen doğrudan bazen de imgeler ve metaforlar yoluyla derdini anlatır. Söz kalbin, gönlün, aklın tercümanı olur sözün gücü sayesinde görünmeyen görünür kılınır. Tarihi şahsiyeti hakkında oldukça sınırlı bilgiye sahip olunan Yunus Emre’yi tanımak, anlamak ve paragdigmal çerçevesini çizebilmek için kılavuz onun sözleri olacaktır. Bu çalışmada, Yunus’un şiirlerine yansıyan yolculuğunun izleri sürülerek kendini nasıl konumlandırdığı, kendine neler söylediği, ne gibi öğütler verdiği ve eleştirilerinin, beklentilerinin neler olduğu tespit edilmeye çalışılacaktır. Yunus'un kendisi ile hasbihalinde Yunus, özne-nesne, seslenen-seslenilen olurken kendine “Yunus, Yunus Emre, Yunus Emre’m, Miskin Yunus, Günahlı Yunus, Derviş Yunus, Biçare Yunus, Âşık Yunus” şeklinde hitap eder. Bazı şiirlerinde ise bir iç konuşmanın, yüzleşmenin izdüşümü yansır dizelere. Yunus’un kendine bu seslenişleri ve kimi mahlas beyitlerinde kendiyle söyleşmeleri onun bilinç düzeyini gösterdiği gibi içinde bulunduğu ruh halinin bir dışavurumu, bilinçaltının yüzeye çıkışı ve vermek/varmak istediği doktrinin özlü ifadesini de oluşturmaktadır. Çalışma, Yunus’un dünya görüşünü ve tasavvuf anlayışını da ortaya koymak açısından, bu mahlas ve hitap beyitlerinin klişe kalıplar dışında bir insan olarak Yunus’un neler söylediğini analitik psikolojinin “ego”, “gölge” ve “benlik” arketipleri çerçevesinde ele almayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: