Özet:

Amaç: Bir gencin kendisinin ve/veya ailesinin sağlığını koruması ve hatta iyileştirmesi sağlıkla ilgili gerekli temel bilgi ve hizmetlere ulaşmasını, uygun kararlar vermesini ve işleme koymasını gerektirir. Bunu gerçekleştirmekte, iyi medya okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığı seviyelerine sahip olmanın yeri önemlidir. Bu çalışma gençlerde yeni medya ve sağlık okuryazarlığı seviyelerini ve bu ikisi arasındaki etkileşimi incelemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma İstanbul ölçeğinde bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 399 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada üniversite gençlerinin medya okuryazarlığını ölçmek için Koç ve Barut (2014) tarafından geliştirilen “yeni medya okuryazarlığı ölçeği” kullanılmıştır. Gençlerin sağlık okuryazarlık seviyesi ise “Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçeği-32 (TSOY-32)” ile belirlenmiştir. Toplanan verilerin analizinde parametrik olmayan testler ile post hoc testler kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Gençlerin %83’ü mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahipken yeni medya okuryazarlık ölçeğine ait fonksiyonel tüketim, eleştirel tüketim, fonksiyonel üretim ve eleştirel üretim alt boyutları medyan (minimum-maksimum) değerleri sırasıyla 25 (8-35), 40 (0-68), 25 (7-51) ve 30 (10-50) olarak bulunmuştur. Kadınların erkeklere oranla daha yüksek düzeyde sağlık okuryazarlık düzeyine sahip oldukları, Mükemmel sağlık okuryazarlık düzeylerine sahip katılımcılar, diğer katılımcılara göre daha yüksek fonksiyonel tüketim, fonksiyonel üretim ve eleştirel üretim puanlarına sahip oldukları tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında eleştirel tüketim puanları bakımından anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiş benzer şekilde sürekli gazete takip eden öğrencilerin sağlık okuryazarlığı ve yeni medya okuryazarlığı puanları daha yüksek çıkmıştır. 21. Yüzyılın en etkili iletişim araçlarından biri olan internet, çoğu insan için zaman geçirilen bir mecra gibi görünse de zamanla bireylerin bilgi edinme kaynaklarından biri olarak karşımıza çıkmıştır. İnternet kullanımıyla birlikte bilgiye kolay erişim gibi insan hayatını kolaylaştırıcı yenilikler dünyamıza girmiş olsa da doğru bilgiyi doğru kaynaktan öğrenme ve bilgiyi doğru yorumlayarak gündelik hayatta kullanma konusunda bazı olumsuzluklar meydana gelmektedir. Yeni medya okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığı aynı mecrayla ilgili iki farklı kavram olsa da çalışma sonucunda; yeni medya okuryazarlığı dört alt boyutundan üçünde yüksek puanlara sahip olan katılımcıların sağlık okuryazarlığı puanlarının mükemmel düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla sağlıkla ile ilgili, bireylerin çevrim içi yollarla bilgilendirilmesinin faydalı olacağı konularda, toplumun sağlık okuryazarlık düzeyini daha iyi bir seviyeye getirebilmek için yeni medya okuryazarlığı konusunda bilgilendirmeler ya da eğitimler yapılmasının son derece önemli rol oynayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: