Özet:

Ege ve Güney Marmara Bölgeleri’nde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler ve kullanım şekillerini belirlemeye yönelik çalışma, söz konusu bölgelerde 2002-2005 yıllarında dört yıl süre ile yürütülmüştür. Çalışma sonucu en fazla sayıda veri içeren Lamiaceae (Labiatae) familyasına ait bilgiler burada sunulmuştur. Bölge illerinden Afyon, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla ve Uşak’tan 20’si bayan olmak üzere toplam 71 kişiden bilgi alınmış ve Lamiaceae familyasından bitkilerin halk ilacı olarak kullanımı ile ilgili 90 kayıt elde edilmiştir. En fazla bilgi 27 kayıt ile İzmir ilinden toplanırken, onu 22 kayıt ile Muğla izlemiştir. Bilgi veren kişilerin eğitim düzeyleri farklı olup %56,34’nün ilköğretim, %16,90 fakülte mezunu olduğu, %7,04’nün ise okur yazar olmadığı tespit edilmiştir. Halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin %83’ü doğadan toplama yolu ile elde edilirken, %17’si aktardan veya bahçeden temin edilmiştir. Bitkilerin %51,11’inin toprak üstü kısmından, %17,78’inin yapraklarından, %13,33’ünün de çiçeğinden yararlanıldığı belirlenmiştir. Bazı bitkilerin kullanımı ile ilgili tek bir kayıt bulunurken, en fazla Origanum, Lavandula ve Rosmarinus cins/türlerin kullanımları ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bu türler için 90 kayıt içerisinde sırası ile 17, 17 ve 12 kayıt yer almıştır. Tedavide kullanılan bitkilerin bazıları yalnız kullanılırken, bazılarının diğer bitki türleri ile veya şeker, bal gibi katkı maddelerleri ile karıştırılması önerilmiştir. Tür teşhisi için uygun veya yeterli örneği bulunmayan ancak cins düzeyinde tespit edilebilen örneklerin kullanımları ile ilgili bilgiler burada sunulmamıştır

Anahtar Kelimeler: