Özet:

Osmanlı Devleti kuruluşundan itibaren topraklarını sürekli olarak genişletmiş ve 16. yüzyılda üç kıtada hüküm süren bir devlet haline gelmiştir. Bu süreçte Anadolu siyasi birliğini sağlamak maksadıyla Anadolu beylikleriyle de mücadele etmiş ve 16. yüzyılın ilk çeyreğinde beyliklerin tamamını ilhâk etmiştir. Bu büyüme tabiatıyla sadece coğrafi alan ile sınırlı kalmamıştır. Beyliklerin bünyesinde olan aşiret ve cemaatler de Osmanlı idaresine girmişlerdir. Konar-göçer bir hayat tarzı sürdüren bu unsurların bir kısmı, Osmanlı hukuk ve vergi düzenine intibakta zorlanmış, mevcut yapıyı hemen kabullenememiştir. Bu durum karşısında Osmanlı Devleti, konar-göçerlerin hem devlete sıcak bakmalarını sağlamak hem de muhalif birliktelikleri engellemek için her bir gruba farklı yükümlülükler vermiştir. Atçeken ve yüzdeci cemaatleri, federasyon şeklinde oluşturulmuştur. Bunlar ya ana teşekküllerinden ayrılan çeşitli oymakların birleşmesinden meydana gelmiştir. Ya da bir teşekkülden ayrılmış küçük gruplar halinde oluşturulmuştur. Karaman Beylerbeyliği’nde bazı konar-göçer gruplar ise piyadegân olarak kaydedilmiştir. Bunlar, Osmanlı Devleti’nin askeri bakımdan dayandığı güçlerden biri olmuştur. Geniş bir coğrafyada yer alan Osmanlı Devleti, devlet olmanın gerektirdiği bazı sorumlulukları zaman zaman halkla paylaşmıştır. Karaman Beylerbeyliği’ndeki konar-göçerler de bu paylaşımın bir parçası olarak köprü tamiri, madencilik, suyolu hizmeti, odunculuk ve benzeri birçok yükümlülüğü yerine getirmiştir.

Anahtar Kelimeler: