Özet:

Bu çalışmanın amacı, doğada bol bulunabilen kil minerallerinden montmorillonitli kireç taşı (MKT)’nın adsorbent olarak kullanımı ile tekstil endüstrisinde kullanılan ve atık sular ile alıcı sulara verilen Basic Red 46 boyar maddesi (BR 46)’nin giderimini araştırmaktır. BR 46’nin MKT’na adsorbsiyonunda optimum ortam koşulları başlangıç pH’sı 8.0, sıcaklık 25 oC ve adsorbent derişimi 1.0 g/L olarak belirlenmiş; çalışılan başlangıç BR 46 derişimi aralığında, adsorplanan miktarların derişim ile doğrusal olarak arttığı (qd=0.8*Co; R2=0.9965) gözlenmiştir. Deneysel denge verilerine Langmuir, Freundlich, Temkin ve Dubinin-Radushkevich izoterm modelleri uygulanmış; denge verilerinin Langmuir izoterm modeline daha iyi uyduğu sonucuna varılmıştır. MKT’nın BR 46’ni maksimum tek tabaka adsorplama kapasitesi 169.5 mg/g olarak belirlenmiştir. Deneysel kinetik veriler yalancı ikinci mertebe kinetik modeline uyum göstermiş; çalışılan adsorpsiyon prosesinde tanecik içi ve dışı difüzyonun etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Entalpi, entropi ve Gibbs serbest enerji değişimi gibi termodinamik parametrelere göre çalışılan adsorpsiyon prosesinin ekzotermik ve istemli olduğu belirlenmiştir. MKT’nın adsorpsiyon öncesi ve sonrası FTIR, SEM ve EDX analizleri ile karakterizasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: