Özet:

Kılçıksız brom serin iklim yem bitkisi olarak  mera ve ot üretimi için kullanılan çok yönlü bir yem bitkisidir. Bu yem bitkisi çok yıllık, şişkinlik yapmama ve kurağa dayanma gibi üstün özelliklere haizdir.  Bu özelliklere ilaveten ilkbaharda erken gelişme ve otlatmaya dayanım bu türün istenen diğer özellikleridir. Bu bahsedilen özellikler sebebiyle meraların iyileştirilmesi için yapılacak ekim veya üstten tohumlamalarda kullanılabilen kılçıksız brom çeşitlerinin geliştirilmesi yarı kurak bölge için çok önemli bir işlevdir. Genel olarak kılçıksız brom Türkiye’de bilinmemekte ve yetiştirilmemektedir. Bu nedenle çiftçiye tanıtılmalıdır. Bu ıslah çalışması, mevcut lokal kılçıksız brom (Bromus inermis Leyss.) genetik materyalin incelenmesi,  değerlendirilmesi ve yeni bir çeşit geliştirilmesi amaçlı olarak planlanmıştır. Bu nedenle çalışmanın başlangıcında gözlem bahçesi oluşturulmuş ve burada mevcut hatlar  incelenmiştir.  Üstün özellik gösteren hatlar seçilmiş ve yeni bir  çeşit adayı (lokal genotip, G-460) olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada toptan seleksiyon metodu uygulanmıştır. Daha sonra belirlenen çeşit adayı ve   popülasyon  2007-2009 yılları arasında Ankara ili Haymana ve Yenimahalle lokasyonlarında kurulan 8 tekerrürlü iki denemede bazı morfolojik ve tarımsal özellikler yönünden incelenmiştir. Kayıt edilen morfolojik özellikler ana sap uzunluğu, ana sap kalınlığı, ana saptaki boğum sayısı, bayrak yaprağın uzunluğu ve genişliğidir. Yeşil ve kuru ot verimleri önemli tarımsal özellikler olarak belirlenmiştir. Tüm deneme verileri istatistiksel olarak analiz edilmiştir ve iki genotipin incelenen özellikleri t testiyle karşılaştırılmıştır. İki genotip arasında takip eden özellikler açısından fark bulunmamıştır. Genotip G-460 ve popülasyonun ana sap uzunluğu ve ana sap kalınlığı sırayla 71.06 ve 70.92 cm; 4.06 ve 3.99 mm olarak bulunmuştur. Genotip G-460 ve popülasyonun yeşil ot ve kuru ot verimleri sırayla 499.4 ve 511.6 kg/da; 145.9 ve 146.3 kg/da olarak tespit edilmiştir. Genotip G-460 ve popülasyonun ham protein oranı ve nispi yem değeri iki lokasyonun 2009 yılı değerleri sırayla % 19.74 ve % 19.86; 113.96 ve 113.82 olmuştur. Sonuç olarak G-460 genotipi adaptasyon, verim ve kalite açısından popülasyonla aynı özellik göstermiştir. Bu G-460  genotipi için  iyi bir performans  olarak yorumlanabilir.  Böylece bu genotip  çiftçinin kaliteli kaba yem ihtiyacını giderme yönünde yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler: