Özet:

Bu çalışma 2006-2007 yılları arasında Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsündeki iklim odasında ve deneme tarlasında yürütülmüştür. Araştırma pamuklarda bölgenin en önemli sorunu olan Verticillium solgunluk hastalığına (Verticilllium dahliae Kleb.) karşı Enstitüde ıslah edilen yeni pamuk çeşit adaylarının hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi, verim ve lif kalite kriterlerinin saptanması amacıyla ele alınmıştır. Bu amaçla, öncelikle 10 pamuk çeşit ve çeşit adayının iklim odasında kurulan saksı denemeleri ile Verticillium dahliae'a duyarlılıkları saptanmıştır. Daha sonra solgunluk hastalığı etmeni ile doğal olarak bulaşık olan ve yıllardır dayanıklılık ıslahı çalışmaların yapıldığı enstitü arazisinde tarla denemeleri yapılmıştır. Denemelerde hastalığa duyarlı olduğu bilinen Sayar 314, standart Nazilli 84 S ve tolerant olduğu bilinen Carmen çeşitleri kontrol olarak kullanılmıştır. Her iki yılda %5-10 ve %50-60 koza açma dönemlerinde ve hasat sonrasında gövde kesitleri incelenerek sayımlar yapılmış, yaprak ve gövdede hastalık şiddeti değerleri saptanmıştır. Hastalık sayımlarına göre çeşit ve çeşit adayları arasındaki farklılık önemli bulunmuştur. Hastalık şiddeti yönünden Carmen (Kontrol) en tolerant çeşit olarak saptanırken, bunu NGC, M 25 G ve GSN-12 çeşit adayları takip etmiştir. NMCH-BC 1/4, NMCH-11/4, NCCH-9/2 ve NCCH-8/1 çeşit adayları en hassas çeşit olarak bulunurken, bunu duyarlı Sayar 314 (Kontrol) çeşidi izlemiştir. Kütlü pamuk verimi yönünden, GSN-12 çeşit adayı, Nazilli 84 S ve Carmen Kontrol çeşitleriyle aynı grupta, NGC ve M 25-G çeşit adayları farklı grupta saptanmıştır. Carmen çeşidi ile M 25-G, GSN-12 ve NGC çeşit adaylarının en iyi lif kalite değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca tolerant Carmen çeşidi ve GSN-12 çeşit adayının lif mukavemeti değeri NMCH-11/4 çeşit adayından daha yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak pamuk solgunluk hastalığı etmenine karşı tolerant olarak belirlenen, verim ve lif teknolojik özellikleri de iyi olan bu çeşit adaylarından GSN-12 “GSN-12” adıyla Pamuk Araştırma Enstitüsü tarafından 2007 yılında tescil ettirilerek pamuk üreticisinin hizmetine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: