Özet:

Platon’daki zihin-idea ilişkisi ile Aristoteles’in ruh kuramındaki form-madde karşıtlığı ya da energeia ve entelekhia ayrımından sonra felsefede zihin konusundaki ilk ciddi kuram Descartes tarafından geliştirilmiştir. Descartes zihni bedenden ayrı bir töz olarak ele almış ve bütün gerçek bilgilerin kaynağının zihnin dolaysız algısıyla ortaya çıkan kavramlarla oluşturulabileceğini söylemiştir. Bunun sonucunda ise bedeni bir makine olarak görmek zorunda kalmış ve sonrasında bu görüşü makinedeki hayalet metaforu ile eleştirilmiştir. Bu yazıda Descartes’ın zihin kavramına verdiği anlama ve zihnin yöntemsel işleyişi konusundaki görüşlerine değinmeye çalışacağız. Göstereceğimiz üzere, Descartes zihin konusunda dogmatik bir anlayışa sahiptir. Onu bu anlayışa sevk eden şey Tanrının insan zihnine yerleştirdiği doğuştan idelerin, insan bilgisinin en sağlam temellerini oluşturan biricik gerçeklikler olduğu görüşüdür. Bilgiye ulaşmak için bu ilkelerin dolaysız elde edilmesi yani açık ve seçik olması gereklidir ve bu da sezgi ve tümdengelim yoluyla elde edilebilir.

Anahtar Kelimeler: