Özet:

Toplumların geçmişten günümüze kadar getirdikleri maddi manevi unsurlar diğer bir deyişle kültürel ögeler ve değerler söz konusu toplulukların kimliklerini oluşturan, birlik ve beraberliği sağlamanın yanında toplumların sürekliliğinin olması adına çoğu bireyce kabul görmüş kurallar, yargılar ya da inanışlardır. Özellikle ana malzemesi dil olması, milli ve evrensel değerlerin işlenmesi bakımından Türkçe dersi kapsamındaki edebi metinler ya da bilgi verici metinlerle değer aktarımı daha da önem kazanmış ve metinlerin nitelikleri iyileştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada da MEB yayınları 8. sınıf Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe ders kitabı (2019) okuma metinleri değer aktarımı açısından incelenmiştir. Çalışma kapsamına dahil edilen okuma metinleri, 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı 10 kök değere göre tasnif edilmiştir. Elde edilen bulgular tablolar halinde verilmiştir. Bu yolla 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki okuma metinleri dolayısıyla temalar değerlerin aktarımı açısından karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur. Araştırma olgubilim modelinde nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen bulgular alanyazında önceki yıllarda kullanılan Türkçe ders kitaplarının da dahil edildiği çalışmaların bulgularıyla karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak en fazla değer bulgusu sekizinci tema olan Vatandaşlık temasında, en az değer bulgusu ise Bilim ve Teknoloji temasında olmuştur. Değerlerin dağılımından hareketle denilebilir ki ders kitabındaki değerlerin yer verilme sıklığında bir dengenin gözetilmediği görülmektedir. Metinlere hâkim olan değer olarak sevgi ve vatanseverlik karşımıza çıkmaktadır. En az yer verilen değerler ise dürüstlük, sabır ve sorumluluktur. Özellikle belirtilmesi gereken bir diğer şey ise 10 kök değer içinde yer verilmeyen ancak metinlerde hatırı sayılır derecede kullanım alanı bulmuş bilimsellik ve estetik değerlerinin kök değerlere dahil edilmesi gerekliliğidir.

Anahtar Kelimeler: