Özet:

Bu makalede Kazak bilim insanlarının öznesiz cümle olarak gösterdikleri yapılar incelenmiş ve bunların gerçekte özneli cümleler oldukları gösterilmiştir. Genel olarak Türkçede, mesela Rusçada olduğu gibi, öznesiz fiil olmadığı için öznesiz cümlenin olması da ancak istisnaî durumlarda olabilmektedir. Bu istisnaî durum da ancak meçhul çatılı (geçişsiz-edilgen) fiillerin yüklem görevinde kullanılması durumudur. Kazak bilim insanları adeta birbirleriyle yarış halinde Kazak Türkçesinde on beşten fazla öznesiz cümle yapısı olduğunu ileri sürmektedirler. Kazak Türkçesinde öznesiz cümle olarak gösterilen cümlelerin hiç biri, Türkiye Türkçesinde olduğu gibi meçhul çatılı fiillerin yüklem görevinde kullanıldığı cümleler değildir. Öznesiz cümle örneği olarak gösterilen yapılar ya yanlış çözümleme ve değerlendirmelerden dolayı öznesiz cümle sayılmış ya yanlış örnekler alınmış ve öznesiz cümle sayılmıştır ya da Rusçadaki bazı yapılar taklit edilerek oluşturulmuş cümleler oldukları için Türkçe açısından cümle bile değildirler. Kazak bilim insanları, öznesi özellikle üçüncü ve ikinci teklik şahıs olan ve cümlede şahıs zamiri olarak gösterilmeyen cümlelerin neredeyse tamamını öznesiz cümle saymaktadırlar. Özellikle atasözü ve deyimlerde geçen yüklemlerde belli bir şahıs eki olsa da genele veya herkese hitap ettiği için öznesiz cümle saymaktadırlar.

Anahtar Kelimeler: