Özet:

Türkiye’de son yıllarda çocuğa ve çocuk edebiyatına verilen önemin artması bu alanda eser veren yazarların da çoğalmasını sağlamıştır. Aytül Akal da çocuklar ve ilk gençlik dönemi için yazan az sayıdaki yazardan biridir. Eserlerinde edebi zevkten ödün vermeden değerler eğitimine yer vermeyi başarmış yazarlarımızdandır. Yazarın toplumsal sorunları iyi analiz etmesi ve çözümler önermesi kendisini seçmemizin sebeplerindendir. Bu çalışmada Aytül Akal’ın, seçili romanlarında “saygı” değerinin tespit edilerek saygı değerinin öneminin vurgulanması amaçlanmıştır. Çalışmamız, Süper Gazeteciler 1,Süper Gazeteciler 2-Parktaki Esrar, Süper Gazeteciler 3-Likörlü Çikolata, Süper Gazeteciler 4-Belalı Davetiye, Zombili Mombili Roman isimli romanlarla sınırlı olup nitel araştırma yaklaşımında tarama modeli ile oluşturulmuş ve çalışma bulguları doküman analizi ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile ortaya konmuştur.  Bu romanlarda saygı değeri ile ilgili elde edilen sonuçların başında “diğer insanların kişiliklerine değer verme” daha sonra da sırasıyla “muhatabının konumunu, özelliklerini ve durumunu gözetme”, “alçakgönüllülük”, “başkalarının kendisine davranılmasını istediği şekilde davranma” tutumları gelmektedir. İncelenen romanlarda ana karakter olan bütün çocukların kendi kişiliklerine ve diğer insanlara saygılı çocuklar oldukları tespit edilmiştir. İnsan ilişkilerinde samimiyeti önemserler. Çocuklar başkalarının mahremiyet alanına girmemeye dikkat ettiği görülmektedir. Çevrelerindeki insanları sınıflandırmadan sadece insani taraflarını gözeterek muhatap aldıkları gözlemlenmiştir.  Karşılaştıkları olaylarda şartlar ne olursa olsun saygılı davranmaktan vazgeçmezler. Yaşlılara, engellilere, kendilerinden büyüklere daima saygılı olmuşlardır. İş ahlakına sahip olma değeri de vurgulanmıştır. Saygısız davranan çocukların roman sonunda mutlaka pişman olup derslerini aldıkları görülmüştür. Kitaplarda saygı değeri ile ilgili yaşanan problemlerin toplumumuzun genelinde yaşanıyor olması yazarın toplumdan kopuk olmadığını ve eserlerinde çocukları hayata hazırladığını göstermektedir. Aytül Akal’ın incelememize konu olan eserleri çocukları hayata hazırlamaktadır. İncelenen romanlarda yer alan değerler, Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları ve İlköğretim derslerinin öğretim programları aracılığıyla verilmek istenen değerler ile de örtüşmektedir. Çalışmamız, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının son yayınladığı müfredatta değişiklik ve yenileme programında belirlenen “saygı” kök değeri ve bu değerle ilgili belirlenen tutumlar baz alınmıştır (MEB, 2017: 24).

Anahtar Kelimeler: