Özet:

1980’li yıllardan itibaren ülkemizde bir disiplin ve öğretim yöntemi olarak varlığını sürdüren yaratıcı drama, bu süreç zarfında pek çok farklı bilim dalının çalışma alanına girmiştir. Özellikle eğitim bilimleri ile yoğun bir ilişki içerisinde olan yaratıcı drama Türkçe eğitimi ve öğretiminde de karşılığını bulmuştur. İlgili literatür incelendiğinde teorik ve uygulamaya dönük pek çok çalışmaya yer verildiği görülmüştür. Kişilerin duyularından ve deneyimlerinden hareket eden ve yaparak yaşayarak öğrenmeyi destekleyen yaratıcı drama sürecinin uygulamaya dönük boyutunun varlığı bu açıdan oldukça önemlidir. Literatür taramasında yaratıcı drama çalışmalarına toplu bir bakış açısı sunan, yaratıcı drama çalışmalarının etkililiğini inceleyen meta analiz çalışması (Özbey, 2017) ile Türkçe eğitiminde drama yöntemi üzerine bir kaynakça sunan (Kara, 2014) çalışmalara rastlanmışsa da yaratıcı drama yöntemiyle hazırlanmış Türkçe eğitimi ve öğretimi alanındaki lisansüstü çalışmaların detaylı incelendiği bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu sebepler doğrultusunda bu araştırmanın amacı, okul öncesinden yükseköğretime, anadili ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yaratıcı dramanın bir öğretim yöntemi olarak kullanıldığı lisansüstü çalışmalar hakkında detaylı bilgiler vererek Türkçe eğitimi ve öğretiminde yaratıcı drama ile ilgili mevcut durumu tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda YÖK Ulusal Tez Merkezi üzerinden yapılan araştırmada Türkçe eğitimi ve öğretimiyle ilgili olarak ulaşılan 23 yüksek lisans 6 doktora tezine içerik analizi yapılarak araştırma konuları, araştırma yöntemi, örneklemi, veri analiz yöntemleri, araştırmaların yıllara göre dağılımı, detaylı bir şekilde incelenmiştir. Tüm bu bilgiler ışığında yaratıcı dramanın bir yöntem olarak kullanıldığı uygulamaya dönük Türkçe eğitimi ve öğretimi çalışmalarının yıllar içerisinde iniş çıkışlı bir düzlemde ilerlediği görülmüştür. Yapılan çalışmaların büyük bir çoğunluğunun ön-test son-test kontrol gruplu model üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Çalışmalarda nitel araştırma yönteminin eksikliği belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Aynı zamanda; okul öncesi, ortaöğretim ve yükseköğretim düzeyinde yapılan çalışmaların artması, farklı düzeylerdeki uygulamaların etkinliğinin görülmesi açısından önemli olacaktır.

Anahtar Kelimeler: