Abstract:

Anayasa mahkemeleri, genellikle siyasal alan ile ilişkili meselelerde tarafsız olamama ya da yetki sınırlarını aşma gibi gerekçelerle eleştirilmektedir. Bağımsız ve tarafsız olmaları yönündeki genel kanaat ve değerlendirmeler, anayasa mahkemelerinin siyasal hayattaki aktivizminin sorun teşkil ettiği iddiasını desteklemekte ve bu durum da eleştirilerin üzerinde konumlandığı alanlardan biri olarak okunabilmektedir. Böylelikle anayasa mahkemelerinin siyasal sistem içindeki konumu üzerine odaklanan tartışma ve eleştiri alanları, anayasa yargısı ve siyaset arasındaki ilişkinin meşruluğunun ölçüldüğü ve yetki alanlarının belirlenme çabalarının cereyan ettiği düzlemleri oluşturmaktadır. Buradan hareketle, öncelikle Türkiye’de anayasa yargısı ve siyaset kurumları arasındaki ilişkiye odaklanan çalışma, Türk Anayasa Mahkemesinin çıktılarını-kararlarını- diğer ifadeyle Türk siyasal hayatına etkilerini analiz ederek tartışma ve eleştiri alanlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca anayasa mahkemelerinin ortaya çıkışı ve gelişimi hakkındaki kuramsal açıklamalara değinmesiyle de ilgili alan yazındaki tartışmaları Türkiye özelinde incelemektedir. Çalışma Türk Anayasa Mahkemesinin çalışmada irdelenen ilgili yıllarda anayasa yargısı teorisi doğrultusunda siyasal iktidarı vatandaşlar lehine sınırlayan değil bizatihi siyasal alanı “ötekisine” kapatan anlayışla faaliyet gösterdiğini siyasi parti kapatma davaları üzerinden savlamaktadır. Mahkemenin siyasal alanla girdiği bu ilişki, ortaya çıkışının gerekçeleri, yapısal özellikleri ve siyasal hayattaki çıktılarına atıfla açıklanmaktadır. Son olarak çalışmada, kurulmasında rol oynayan resmi ideolojinin ve Türk bürokratik elitinin güvenlik kaygılarının Anayasa Mahkemesinin yapısal özelliklerini ve siyasal hayata etkilerini şekillendirdiği ve Anayasa Mahkemesinin uzun bir süre rejimin güvenliğini garanti altına alma işlevi üstlendiği belirtilmektedir.

Keywords: