Özet:

Çeviri sosyolojisi kuşkusuz çevirinin çıkmazlarına yeni bir kapı aralama girişiminin sonucu olarak ortaya çıkmış ve son yirmi yılda çeviri alanında ivme kazanmaya başlamıştır. Çeviri sosyolojisi çeviri olgusunu farklı boyutlarıyla ele alarak çeviri ürününün genişleyen çevresine dikkat çekmeye çalışmaktadır. Çeviriyi bireysel bir eylem olarak değil, toplumsal bir eylem olarak ele alan çeviri sosyolojisi çeviri edimini temel sosyolojik kavramlarla ilişkilendirerek çevirinin arka planında yer alan eyleyenleri, hareketlilikleri görmeye ve çeviriye bütüncül bir bakış açısıyla bakmaya çalışmaktadır. Aynı zamanda çeviri sosyolojisi çevirinin metnin dışına taşan bir olgu olduğunun altını çizerek, çeviriyi sadece metin boyutuyla ele almanın yetersiz olabileceğine vurgu yapmaktadır. Çeviri sosyolojisinin başat referansı Pierre Bourdieu’dür ve çeviri sosyolojisi çalışmalarına yön veren onun alan, habitus, sermaye ve doxa gibi temel kavramlarıdır. Bu kavramlarla çeviri öncesi, çeviri süreci ve çeviri sonrası gibi çeviri süreçleri çoklu eyleyen ve çoklu kararlar boyutuyla ele alınmaya çalışılmaktadır. Bu kavramlarla çeviri ürünün arka planında yer alan görünmeyen yapıların işleyişini anlamak ve eyleyenlerin eylemlerini anlamlandırmak, çeviri olgusuna daha bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşmak olanaklıdır. Bu çalışmada ilk olarak Pierre Bourdieu’nün temel kavramlarına ve bu kavramların çeviri olgusuyla olan bağlantılarına yer verilecek, ardından çevirinin arka planında yer alan eyleyenlerden çevirmenlere odaklanılacaktır.

Anahtar Kelimeler: