Özet:

Okuryazarlık, çağın gerektirdiği becerileri kazanma ve bilgi edinme sürecini kapsayan karmaşık bir yapıdır. Türkiye’de eğitim alanında okuryazarlıkla ilgili yapılan çalışmaların genel değerlendirilmesini içeren bir çalışma mevcut değildir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, eğitim alanında okuryazarlık üzerine yapılan lisansüstü tezleri çeşitli kriterler açısından incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Araştırma kapsamında eğitimde okuryazarlık alanında Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi resmî sitesinde kayıtlı lisansüstü tezler incelenmiştir. Araştırmada toplam 308 lisansüstü tezi (208 yüksek lisans ve 100 doktora tezi) değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırma verilerinden elde edilen bulgulara göre, 1998-2019 yılları arasında yayımlanan yüksek lisans ve doktora tezlerinin en çok 2018 yılında ve en fazla Gazi Üniversitesi’nde hazırlandığı; tezlerin büyük bir çoğunluğu Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalında yapıldığı tespit edilmiştir. Lisansüstü tezlerin araştırmacı cinsiyetine göre dağılımı incelendiğinde kadın araştırmacıların daha fazla yer aldığı görülmektedir. Konu alanı çerçevesinde lisansüstü tezler incelendiğinde “Medya okuryazarlığı” çoğunlukla çalışılan bir konu olduğu görülmektedir. Çalışmaların örneklem grubu incelendiğinde yüksek lisans tezlerinde ortaokul öğrencileri; doktora tezlerinde öğretmen adayları üzerinde yapılan araştırmaların yüksek olduğu görülmektedir. Çalışmalarda genel olarak nicel yöntemin kullanıldığı görülmektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: