Abstract:

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılışının ardından, Rusya’nın günümüzde dahi “arka bahçesi” olarak adlandırılan Orta Asya Cumhuriyetleri hakkında literatürde var olan “Bağımsız mı kaldılar; yoksa bağımsız mı bırakıldılar?” söylemi hala etkisini sürdürmektedir. Bu çalışmada, söz konusu söylemden yola çıkılarak, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 3 Türki Cumhuriyet (Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan) üzerindeki siyasi, ekonomik ve kültürel alandaki yansımaları incelenmektedir. Yapılan incelemeler sonucunda, söyleme daha net bir yanıt bulmak amacıyla ilk olarak 1980’lerin sonu itibariyle, üç cumhuriyetin topraklarında meydana gelen ayaklanmalar çerçevesinde Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecine değinilmiştir. Sonrasında yeni sisteme entegre olmak isteyen cumhuriyetlerin uyguladığı politikalar bütüncül şekilde analiz edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca 3 Türki Cumhuriyet’in De- Sovyetizasyon ve De-Rusifikasyon çerçevesinde izledikleri siyasetle yeni ulus inşa süreci irdelenerek bağımsızlıklarının ardından söz konusu cumhuriyetler tarafından bağımsızlığa bir kutsiyet atfedilse de tüm bu süreçler incelendiğinde bağımsız bırakıldıkları söylemini destekler nitelikte sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışmada yapılan analizler ile bu bağımsızlık dalgasını daha anlamlı bir hale getirmeyi planlamaktadır. İlaveten Türki Cumhuriyetlerin bağımsızlığı hakkında literatürde dağınık halde bulunan konuları bir araya getirilmesi sebebiyle özgün bir nitelik taşıyan çalışma, okuyucuya bu konuda yeni bir perspektif katmayı amaçlamaktadır.

Keywords: